မင္းသားေခ်

အမ်ားေမွ်ာ္လင့္ေနေသာ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ မထြက္ႏိုင္ေသးေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီ အမႈေဆာင္အရာရိွမ်ားအား ရန္ကုုန္တြင္ က်င္းပေတာ့မည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ “ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ” သို႕ တက္ေရာက္ရန္ ဖိတ္ၾကားထားသည္။
ထိပ္တန္းအစိုးရတာ၀န္ရိွသူမ်ားက “ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အခြင့္အလမ္းႏွင့္ ပုဂၢလိက က႑ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာမႈ” အေၾကာင္း အက်ယ္တ၀င့္ ေျပာၾကားၾကမည့္ တခ်ိန္တည္းတြင္ ႏိုင္ငံျခား တိုက္ရိုက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ (FDI)ဥပေဒမူၾကမ္း ကမူ ေနာက္ထပ္ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္မႈမ်ား လုပ္ရန္ လႊတ္ေတာ္သို႕ ျပန္တင္ထားဆဲ ျဖစ္သည္။
“ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဥပေဒ ျပဌာန္းဖုိ႕ ေႏွာင့္ေႏွးေနေပမယ့္ ႏိုင္ငံစံု ေကာ္ပိုေရရွင္း အမႈေဆာင္ အရာရိွေတြ၊ ေဒသတြင္း စီးပြားေရးသမားေတြကေတာ့  ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ လာစုေနၾကပါၿပီ” ဟု အစည္းအေ၀း ျဖစ္ေျမာက္ေရး စီစဥ္သူ စင္ကာပူအေျခစိုက္ Centre for Management Technology က ေျပာဆိုခဲ့သည္။
သို႕ေသာ္ ၁၀ လ ၾကာ အျပန္အလွန္ အျငင္းပြားေနရေသာ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒအတြက္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး မည္မွ် ထိခိုက္ေနရသနည္း။
“FDI ဥပေဒ ၾကန္႕ၾကာေနျခင္းက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူ တခ်ိဳ႕ကို အဟန္႕အတား ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ သို႕ေသာ္  ေရရွည္ စီးပြားေရး အျမင္ရိွသူေတြ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈ ျမင္ခ်င္သူေတြအတြက္ေတာ့ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မွာပါ” ဟု ဩစေၾတးလ် စီးပြားေရးပညာရွင္ ႏွင့္ ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ေရွာင္တာနဲလ္က ဧရာ၀တီသို႕ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ “အခုလိုု FDI ဥပေဒကို ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း အခ်ိန္ယူ ေဆြးေႏြးေနျပီးမွ က်ေနာ္  စိုးရိမ္တာက ဥပေဒမရိွေသးတာထက္ ခပ္ညံ့ညံ့ ဥပေဒတခု ထြက္လာမွာကိုပါ” ဟု သူက ျဖည့္စြက္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကမူ သမၼတတင္ျပထားသာ ျပင္ဆင္မႈမ်ားအား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ကုမၸဏီ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ႏိုင္ဦးမွ “ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အခြင့္အေရးႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ” အေၾကာင္း ေဟာေျပာၿပီးမွ ေဆြးေႏြးမည္ျဖစ္သည္။
အမ်ိဳသား စီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ၀န္ၾကီးဌာနႏွင့္ ဘ႑ာ အခြန္ ၀န္ႀကီးဌာနမွ ဦးေအာင္ႏိုင္ဦးႏွင့္ တျခား အၾကီးတန္းအရာရိွမ်ားသည္ ဖက္စပ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ျခင္းႏွင့္ ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး တက္ေရာက္လာသူ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို အႀကံျပဳ ေဆြးေႏြး တင္ျပမည္ျဖစ္သည္။
“ဒီဥပေဒနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး လက္ရိွအေနအထားအရ မေရရာမႈေတြ၊ ဥပေဒျပဳ ျပဌာန္းေရး မေရာရာမႈေတြက ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရရဲ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ျခင္းေတြကို အဓိက စိန္ေခၚေနပါတယ္” ဟု ၀ါရွင္တန္ အေျခစိုက္သုေတသီအဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ Brookings Institution မွ ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာအသစ္က အခ်ိန္ကိုက္ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။
“လက္ရိွအစိုးရမွာ ဒီမိုုကေရစီ စိတ္ဓာတ္နဲ႕ လက္ေတြ႕ဘ၀ကိုု ေပါင္းစပ္ဖိုု႕ အခက္အခဲျဖစ္ေနတယ္။ လက္ေတြ႕ဘ၀ဆိုုတာ ကနဦး ဥပေဒမူၾကမ္းပါ စာသားေတြကို လူထုုထဲ ခ်မျပတာ၊ မူၾကမ္းမွာ အျပစ္အနာေတြ ရိွေနတယ္လို႕ ေျပာဆိုၾကတဲ့အခါ အဲဒီကိစၥနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးမႈေတြကို လူထုုထဲအထိ ခ်မျပတာ၊ ဥပေဒျပဌာန္းေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းလင္းတဲ့ အခ်ိန္ဇယားတခု ေပးဖိုု႕ အစိုးရက ျငင္းဆန္တာ စတဲ့ဟာေတြပါ ” ဟု အဆိုပါ အစီရင္ခံစာ ေရးသားသူ လက္ဇ္ ရစ္ဖ္ဖဲလ္ (Lex Rieffel) က ေျပာဆိုသည္။
အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီးဌာန အေရွ႕ေတာင္ အာရွေရးရာ ကြ်မ္းက်င္သူ အရာရိွေဟာင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကး အင္စတီက်ဴ အႀကီးတန္း အမႈေဆာင္အရာရိွ ျဖစ္သူ ရစ္ဖ္ဖဲလ္ က“ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနတာက မူ၀ါဒဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို အရင္အစိုးရလက္ထက္တုန္းကအတိုင္း ထင္သာျမင္သာမရိွ၊ အေပၚေအာက္ စနစ္၊ အဆင္ေျပသလိုု စနစ္မ်ိဳးနဲ႕သြားေနတာ ေတြ႕ရတယ္” ဟုလည္း ေျပာဆိုသည္။
စြမ္းအင္၀န္ႀကီးဌာနမွ  ကမ္းလြန္ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ တူးေဖာ္ရန္ လုပ္ကြက္ ေလလံပစ္ပြဲကို ေရႊ႕ဆိုင္းလုိက္ရျခင္းသည္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ယခုႏွစ္အတြင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ “သိလိုသမွ် အကုန္ေမး” ပံုစံမ်ိဳး ကြန္ဖရင့္ႀကီးႏွစ္ခု က်င္းပခဲ့ၿပီး ၎ကြန္ဖရင့္မ်ားသုိ႕ ႏိုင္ငံတကာေရနံ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားျဖစ္သည့္ Chevron, Shell ႏွင့္ ConocoPhillips မ်ားတက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
သုိ႕ေသာ္ အဆုိပါ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားသည္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ကန္႕သတ္ခ်က္ အသစ္မ်ားအေပၚ မေသခ်ာ မေရရာမႈမ်ား ဆက္ျဖစ္ေနၾကသည့္ျပင္ ယခင္ စစ္အစိုးရေဟာင္းႏွင့္ စာရင္းမရွင္းေသးေသာ ျမန္မာ့ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕လုပ္ငန္း ဆက္လက္ ပါ၀င္ေနျခင္းအေပၚတြင္လည္း စိုးရိမ္ခ်က္မ်ား ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။
စက္တင္ဘာ ၇ ရက္ေန႕တြင္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားက အတည္ျပဳခဲ့ေသာ FDI ဥပေဒ မူၾကမ္း ထက္ ပို၍ ရွင္းလင္းေသာ၊ ျပဳလြယ္ျပင္လြယ္ျဖစ္ေသာ မူၾကမ္းတခုျဖစ္ေအာင္ လႊတ္ေတာ္ကို ေဆာင္ရြက္ေစလိုေၾကာင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္က ေျပာဆိုၿပီး မူၾကမ္းကို လႊတ္ေတာ္သို႕ ျပန္ပို႕ထားသည္။ သမၼတအေနႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားသား ပိုင္ဆိုင္မႈကို ၅၀ အထက္တိတိုုးျမွင့္ေပးေစလိုသည္ဟု သမၼတရံုုးအရာရိွမ်ားက ေျပာဆိုုသည္။ ပထမမူၾကမ္းတြင္ ၄၉  ရာခုိင္ႏႈန္းအျဖစ္ ကန္႕သတ္ထားသည္။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းအေပၚ မူတည္၍ ႏိုင္ငံျခားသား ပိုင္ဆိုင္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္းကို ျပဳလြယ္ျပင္လြယ္ ထားသင့္သည္ဟု သမၼတက ေတာင္းဆိုေနသည္။ ယခု မူၾကမ္းတြင္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားအား စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္းႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑မ်ားတြင္ ကန္႕သတ္ထားသျဖင့္ သမၼတက ၎ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး  ရွင္းလင္းခ်က္လည္း ေတာင္းဆိုထားသည္။
“ မူ၀ါဒခ်မွတ္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္မွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရိွေနတာေၾကာင့္ လယ္သမားေတြရဲ႕ ၀င္ေငြတိုးျမွင့္လာေစဖိုု႕ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး နည္းလမ္းေတ ြျပဌာန္းဖို႕မွာ ၾကန္႕ၾကာေနတာပါ။ တတိုင္းျပည္လံုးရဲ႕ လူဦးေရ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေက်းလက္ေန လူတန္းစားျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါဟာ မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ္႕ ေျခလွမ္းတလွမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ ထုတ္ယူမႈဟာလည္း ေရရွည္အတြက္ အႏၱရာယ္ရိွတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးေတြနဲ႕ ဆက္သြားေနတာကို ေတြ႕ရတဲ့အျပင္ မလိုလားအပ္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြပါ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္” ဟု ရစ္ဖ္ဖဲလ္ကလည္း ေျပာဆိုသည္။
Burma Economic Watch  စာေစာင္အား တည္းျဖတ္သူ ေရွာင္တာနဲလ္ကလည္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအသစ္မ်ား ၾကန္႕ၾကာေနျခင္းသည္ အဆိုးျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မည္ဟု သူယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။ “သတၱဳနဲ႕ သယံဇာတတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ငန္းလိုင္စင္ခ်ေပးေနတာကို ေခတၱရပ္ဆိုင္းထားတာမ်ိဳး က်ေနာ္က ပိုျဖစ္ေစခ်င္တယ္”ဟု သူက ေျပာသည္။ “ လုပ္ငန္း လုပ္ခြင့္ခ်ေပးတာေရာ၊ ၀င္ေငြေရာပါ ထင္သာျမင္သာရိွတဲ့ ပိုေကာင္းတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြရိွဖို႕ လိုပါတယ္။ ေျပာရရင္ ျမန္မာျပည္ၾကီး မပ်က္စီးရေအာင္ ကာကြယ္ႏိုုင္တဲ့ နည္းလမ္းတခုမို႕ တျခားနည္းမရွိဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခဏေလး နားထားတာက ေကာင္းတယ္လို႕ က်ေနာ္ယူဆတယ္” ဟု သူကေျပာဆိုခဲ့သည္။
ရစ္ဖ္ဖဲလ္က အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားအသင္း Asean အဖြဲ႕၀င္ ၁၀ ႏိုင္ငံတြင္ မည္သည့္ႏိုင္ငံမွ တိတိက်က် ျပဌာန္းထားေသာ FDI ဥပေဒ မရိွဟု ဆိုသည္။။ ေယဘုုယ်အားျဖင့္ ျပည္တြင္း၌ ျပဌာန္းထားေသာ ဥပေဒမ်ားအတြင္း ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ားအတြက္ စည္းမ်ဥ္းႏွင့္ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ား ထည့္သြင္း ျပဌာန္းေလ့ရိွသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံျခားမ်ားသည္ ေငြသားမည္မွ်ပင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈလုုပ္ေစကာမူ ေျမယာပိုင္ဆိုင္ခြင့္မရိွေပ။ သို႕ေသာ္ မေလးရွားတြင္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအား ေျမ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ျပဳထားသည္။
“သိပ္မၾကာခင္ အခ်ိန္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၀င္လာၾကမယ္႕ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြအတြက္ ဒီဥပေဒသစ္က ဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးသလဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ဖိုု႕ လုုိပါေသးတယ္။ ခ်ဳပ္ၿပီး ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အခု လက္ရိွ တည္ဆဲ ဥပေဒဟာလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၂၀ အတြင္း ျမန္မာအစိုးရက ခြင့္ျပဳလို႕ ၀င္လာတဲ့ ေဒၚလာ ဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြအတြက္ အဟန္႕အတား မျဖစ္ေစခဲ့ဘူး” ဟုရက္ဖက္ဖဲလ္က ေျပာဆိုခဲ့သည္။
“ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဥပေဒသစ္အေပၚ မရွင္းမလင္း ျဖစ္ၿပီး သံသယ ဝင္ကုန္တာက ေခတ္မီ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ကို တည္ေဆာက္ဖို႕ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရရဲ့ စိတ္ဆုံးျဖတ္ထားမႈနဲ႕ ဒီလိုလုပ္လို႕ အက်ိဳး႐ုတ္သြားမယ္႕ ဩဇာေညာင္းတဲ့ အုပ္စုေတြကို လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္း ရွိ မရွိ ဆိုတာနဲ႕ သက္ဆိုင္ေနတာပါ” ဟုလည္း ေျပာဆိုသည္။