နိဒါန္း

ေမလႏွင့္ ဇြန္လ အတြင္းက ရခိုင္ျပည္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ေသာ စစ္ေသြးႂကြ ႐ိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္မွ တရားမ၀င္ ခိုး၀င္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ား ရခိုင္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ကာ ရြာမ်ားကို မီးတိုက္ ဖ်က္ဆီးခဲ့ျခင္းသည္ ေသြး႐ုိးသား႐ိုး မဟုတ္ေၾကာင္း အားလံုးသိရွိၿပီးျဖစ္ပါသည္။ လူ႔အခြင္အေရး အေရၿခံဳၿပီး ရခိုင္ျပည္ကို က်ဳးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ရန္ ေခတ္သစ္လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္း အေျခစိုက္ အင္ဂ်ီအိုမ်ား၊ ျပည္ပ အင္ဂ်ီအိုမ်ား ႏွင့္ ျပည္ပအေျခစိုက္္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလီမ်ား စနစ္တက် လႈပ္ရွား ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ AZG, UNHCR, WFT, အပါအ၀င္ တျခား INGOs၊ NGOs အမႈ႔ထမ္းမ်ားကို ထိုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဖမ္းဆီး စစ္ေဆး၊ တရားခြင္တင္ထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို ထိပါး စိန္ေခၚေနသည့္ ထိုအၾကမ္းဖက္ သမားမ်ားႏွင့္ သီးျခား႐ိုဟင္ဂ်ာ ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ရန္ႀကိဳးစားေနျခင္းကို ကာကြယ္တားဆီးရန္မွာ ဤမွ်ႏွင့္ မလံုေလာက္ေသးေပ။ အစိုးရအေနျဖင့္ တိက်ခိုင္မာသည့္ (proactive strategy) ဗ်ဴဟာမ်ားခ်မွတ္ လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေပသည္။ ရခိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျပည္သူမ်ား ညီ၏ၫြတ္စြာ စနစ္တက်လုပ္ေဆာင္ ကာကြယ္ရန္ လိုအပ္ေပသည္။

အစိုးရ၏ေျဖရွင္းခ်က္မ်ား

မၾကာေသးမီွက ျမန္မာျပည္သို႔ ေရာက္ရွိလာသည့္ UNHCR (ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး) Antonio Guterres {အန္တိုနီယို ဂူတရီး(စ္)} ႏွင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္တို႔ ေတြဆံုရာတြင္ ၄င္းဘဂၤလီမ်ားအတြက္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ား ဖြင့္ေပးရန္ႏွင့္ တတိယႏိုင္ငံ (သို႔မဟုတ္) လက္ခံသည့္ႏိုင္ငံမ်ားရွိပါက UNHCR မွတာ၀န္ယူ ပို႔ေဆာင္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ထိုသို႔ေတာင္းဆိုခဲ့သည့္ အတြက္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား သမၼတကို ခ်ီးက်ဴး ေက်းဇူးတင္ခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူ႔ဆႏၵအတိုင္း ရပ္တည္ခဲ့သည္ဟု ခံယူခဲ့့ၾကသည္။ ထိုေျဖရွင္းနည္းမွာ လက္ေတြ႕ မက်ေၾကာင္းကို သမၼတသိရွိၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလိုပင္ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာ မင္းႀကီးက အဆိုပါတင္သြင္းခ်က္ကို ပါယ္ခ်ခဲ့သည္။ UNHCR အေနျဖင့္ ထုိသို႔ေသာ ႏိုင္ငံထဲတြင္ ေနထိုင္ သူမ်ားကို ဒုကၡသည္ စခန္းဖြင့္ကာ ႏိုင္ငံတကာသိ႔ု ပို႔ေဆာင္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေထာက္ျပခဲ့သည္။ ထိုသို႔ဆိုပါလွ်င္ အစိုးရ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ မည္သည့္ျမဳတ္ကြက္မ်ား ရွိေနသနည္းဆိုသည္ကို ေလ့လာ ဆန္းစစ္ရန္ လိုပါသည္။

ေနာက္ကြယ္တြင္ဘာေတြရွိသနည္း

မၾကာေသးမီွက ျပည္ထဲေရးဒု၀န္ႀကီး ရခိုင္ကိုေရာက္ခဲ့စဥ္က ရခိုင္ၿမိဳ႕မိ ၿမိဳ႕ဖမ်ားႏွင့္ စစ္ေတြတြင္ ေတ႔ြဆံုရာ၌ ရခိုင္ႏွင့္ ဘဂၤလီျပႆနာတြင္ အစိုးရအေနျဖင့္ ဒိုင္လူႀကီးလုပ္မည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ တဖန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဒု၀န္ႀကီး ဦးေမာင္ျမင့္ ဘဂၤလားေဒခ်္႕ ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္စဥ္က ဘဂၤလီဒုကၡသည္ (၂၄၀၀၀)ႏွင့္ အေထာက္အထား မရွိသည့္ က်န္ ၄ သိန္းကို ျပန္လက္ခံေခၚယူမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကတိေပးခဲ့သည္။

မၾကာေသးမွီက ႏိုင္ငံေရးပါတီ (၁၀) ခုႏွင့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ေတြ ့ဆံုရာတြင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသား တိုးတက္ေရး ပါတီ အတြင္းေရးမွဴး ဦးလွေစာက ထိုဘဂၤလီကိစၥႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အခ်က္(၂)ခ်က္တင္ျပခဲ့သည္။ (၁)ရခိုင္တြင္ တျခား တိုင္းရင္းသား ျပည္နယ္မ်ားကဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးတပ္ ဖြဲ႕စည္းေပးရန္ႏွင့္ (၂) ဘဂၤလီမ်ား အေၾကာင္းကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ား၊ သံရံုးမ်ား နားလည္မႈလြဲမွားေနသည့္ကိစၥကို ရွင္းလင္းႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ ျပည္တြင္းပညာရွင္မ်ားစုေပါင္းကာ နယ္ျပည္ေတာ္၌ သမိုင္းရွင္းလင္းပြဲ တစ္ခုလုပ္ေပးရန္ တင္ျပခဲ့သည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေျဖၾကားရာတြင္ ဘဂၤလီ႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥသည္ အလြန္တရာ ရႈပ္ေထြးသည့္ ကိစၥျဖစ္သည္။ သူ ့အေနျဖင့္ UNHCR အႀကီးအကဲႏွင့္ေတြ႕ဆံုစဥ္ အစိုးရ၏ သေဘာထားျဖစ္သည့္ လက္ခံ မည့္နိုင္ငံမ်ားရွိလွ်င္ပို႔ေပးရန္ တင္ျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ရခိုင္အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးတပ္ ထားရွိေရးကိုမူ မည္သည့္သေဘာထားမွ မေပးခဲ့ေပ။ ရခိုင္သမိုင္းရွင္းလင္းပြဲကိုမူ တစ္ခြန္းမွ မေျဖခဲ့ေပ။

တခ်ိန္တည္းတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဇြန္လအတြင္း၌ အၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘဂၤလီမ်ားႏွင့္ ရခိုင္မ်ားကို တခိ်ဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ သီးျခားခြဲထုတ္ ေနရာခ်ေပးလွ်က္ရွိသည္။ ဤကိစၥသည္ ရည္တိုတြင္ ေကာင္း သည္ဟု ရခိုင္အမ်ားစု လက္ခံၾကေသာ္လည္း ရည္ရွည္တြင္ ဘဂၤလီမ်ားကို စုေပးသကဲ့ေသာ ျဖစ္လာႏုိင္သည္။ ရခိုင္ႏွင့္ ဘဂၤလီမ်ားအၾကား ေသြးထြက္သံယို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ပိုမိုျဖစ္လာေစရန္ တစ္ဖက္ကို အင္အား စုေပးသကဲ့သို႔ ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အစိုးရသည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ သီးျခားအုပ္ခ်ဳပ္နယ္ေျမ သတ္ မွတ္ႏိုင္ရန္ ေထာက္ျပစရာမ်ား ျဖစ္မလာႏုိင္ဟု မည္သူမွ တပ္အပ္မေျပာႏိုင္ေပ။

ဘဂၤလီမ်ား လူဦးေရတိုးပြား ၀ါးမ်ိဳေရး ဗ်ဴဟာ

ႏိုင္ငံတကာရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလီ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ (၂.၅)သန္းရွိၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္(၁.၅)သန္းရွိသည္ဟု ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား၊ အာရပ္ႏွင့္ အေနာက္တိုင္း သတင္း စာမ်ားတြင္ ေရးသားေဖၚျပေနၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရမွ ၄င္းဘဂၤလီမ်ားကို ျပန္ေခၚရန္ UNHCR/ASEAN/ IOC အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားမွတဆင့္ ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။

၄င္းတို႔ေဖၚျပခ်က္အရ ဆိုဒီအာေရဘီးယားတြင္ (၁.၅)သန္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံတြင္(၅)သိန္း၊ မေလးရွားတြင္ (၂)သိန္း၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ (၁)သိန္းႏွင့္ အိႏၵယ၊ ဂ်ပန္၊ ကိုးရီးယား၊ ဥေရာပ၊ အေမရီကန္တြင္ (၂)သိန္းရွိသည္ဟု ေျပာဆိုေနၾကသည္။ ၄င္းတ႔ို အဆိုအရ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွ ဘဂၤလီမ်ားကို ထည့္ေပါင္းလွ်င္ လူဦးေရ (၄) သန္းေက်ာ္ရွိႏွိင္သည္။ ရခိုင္လူဦးေရထက္ပင္ မ်ားျပားေနပါသည္။ ထိုေသာ ေျပာဆို ဖိအားေပးကာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဆိုသူမ်ားကို ျမန္မာအစိုးရက လက္ခံ၍ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရန္ ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္။

ဘဂၤလီလူဦးရည္ (၃) သန္းကို ျမန္မာအစိုးရက ေနရာျပန္လည္ခ်ထားေပးမည္ဆိုလွ်င္ ရခိုင္ျပည္ကို လူဦးေရ ၀ါးမ်ိဳျခင္းဗ်ဴဟာျဖင့္ အလိုအေလွ်ာက္ သိမ္းပိုက္ၿပီးသားျဖစ္ေနပါသည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္ ရွိၿပီးသားဘဂၤလီမ်ားႏွင့္ ထပ္ေပါင္းပါက ၄င္းတို႔၏ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳ သိမ္းပိုက္ေရး အၾကံအစည္ ေအာင္ျမင္ၿပီးျဖစ္သည့္အတြက္ ထိေရာက္ သည့္ နည္းဗ်ဴဟာတစ္ခုျဖစ္သည္။

ဥပမာတခုအားျဖင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားက ဂ်ဴးႏိုင္ငံ အစၥေရး ကိုျပန္လည္ ထူေထာင္ခဲ့သည့္သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ ၁၉၃၂ ခု ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဥေရာပ၊ အေမရိကား၊ ရုရွားတို႔မွ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားကို ယခုအစၥေရး ႏိုင္ငံသို႔ ေျပာင္းေရႊ ့အျခခ် ေနထိုင္ရန္ ဂ်ဴးနိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ခ်မ္းသာႂကြယ္ ၀သူမ်ားႏွင့္ ပညာတတ္မ်ားဦးေဆာင္၍ စီမံအေကာင္အထည္ေဖၚခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၈ ခု အစၥေရးနိုင္ငံ ထူေထာင္ၿပီးခိ်န္မွစ၍ ယခုတိုင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားကို အစၥေရးႏိုင္ငံတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကရန္ လမ္းဖြင့္ ကူညီလွ်က္ရွိပါသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၂၀၀ ေက်ာ္က အေမရိကန္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ေပၚထြန္းလာသည့္ သမိုင္းကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္လည္း အလားတူ ျပည္ေပါက္လူျဖဴမ်ား သီးသန္႔ထူေထာင္ျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရေပသည္။ ၁၄၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ကိုလန္ဘ(စ္) အေမရိကားတိုက္ကို စတင္ေတြ႔ရွိသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ေဒသခံ အသားနီ အိႏိၵယလူမ်ိဳးမ်ားကို ဥေရာပမွ ေျပာင္းေရႊေနထိုင္ အေျခခ်လာသူမ်ားက ၀ါးမ်ိဳအုပ္ခ်ဳပ္ ႏိုင္ငံသစ္ထူေထာင္ခဲ့ၾကသည္။ ပထမ ကမၻာ စစ္ႏွင့္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဥေရာပတိုက္သားမ်ား အေမရီကန္နိုင္ငံသို႔ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေနထိုင္လာၾကသည္။

အလားတူပင္ ေတာင္အာဖရိကတြင္ လူျဖဴမ်ားက လူမဲမ်ားကို လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳ သိမ္းပိုက္ရန္ႀကိဳးစားခဲ့ၾကသည္။ မန္ေဒလား အပါအ၀င္ လူမဲေခါင္းေဆာင္မ်ား ပုန္ကန္ထႂကြ တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ အာဖရိကႏိုင္ငံတြင္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ဘာသာေပါင္းစံုေနထိုင္သည့္ (rainbow color nation) ေပၚလစီကို ေအအင္စီမွ ခ်မွတ္ က်င့္သံုး ခဲ့ရသည္။

ရခိုင္ျပည္တြင္လည္း အဂၤလိပ္စစ္တန္းမ်ားအရ ၁၉၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ကမန္ ႏွင့္ ပ်ံက် ဘဂၤလီ လယ္ကူလီမ်ား အပါ အ၀င္ မူဟာမတ္ဒင္ ကိုးကြယ္သူ မူဆလင္ (၁၇၈၆၄၇)ဦးရွိၿပီး ၁၉၉၀ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာအစိုးရမွတ္တမ္းမ်ားအရ ဘဂၤလီ (၃)သိန္းေက်ာ္ ရွိသည္ဟု ေဖၚျပခဲ့ၾကသည္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ႏွစ္ေပါင္း၂၀ အတြင္း ဘဂၤလီ (၃)သိန္းမွ (၄)သန္းအထိ တိုးပြာလာျခင္းသည္ ရာခိုင္ႏွန္းျဖင့္ တြက္ၾကည့္လွ်င္ ၁၁၀၀ ရာခိုင္ႏုန္း လူဦးေရ တိုးပြာေနေၾကာင္း ယုတၱိမတန္ ေတြ႕ရေပသည္။ လူဦးေရ သန္း ၁၈၀ ေက်ာ္ရွိသည့္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံ၌ပင္ ႏွစ္စဥ္လူဦးေရ တိုးပြားႏုန္းမွာ (၄.၁ )ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရိွသည္။

၄င္း (၃)သန္းေက်ာ္ေသာ ႏိုင္ငံတကာေရာက္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အသက္မွာ (၂၅)ႏွစ္ မွ (၄၀)ေက်ာ္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရေပသည္။ သို႕ဆိုပါလွ်င္ ထိုဘဂၤလီမ်ားသည္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမတိုင္မွီ ေမြးဖြားလာ သူမ်ား မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မတိုင္မွီကာလတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သူမ်ားဆိုလွ်င္ ယခုအခ်ိန္တြင္ အသက္ ၁၈ နွစ္ေအာက္သာ ရိွႏိုင္ပါသည္။ တဖန္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္၊ အစိုးရ မွတ္တမ္းႏွင့္ ဘဂၤလီမ်ားမွတ္တမ္းမွာ အဆမတန္ ကြာဟ ေနပါသည္။

UNHCR မွတ္တမ္းမ်ားအရ ၁၉၉၀-၉၂ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ဘဂၤလားႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့သည့္ ဘဂၤလီမ်ားမွာ (၂၁၀၀၀၀)မွ (၂၅၀၀၀၀)အၾကား ရွိႏိုင္သည္ဟု ေဖၚျပထားသည္။ သို႕ရာတြင္ ဇူလိုင္လအတြင္းက ဘဂၤလား ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးမွ ျမန္မာသံအမတ္ကို ေခၚယူေတြ ့ဆံုစဥ္က ဘဂၤလီ ဒုကၡသည္ (၅)သိန္းကို အျမန္ဆံုး လက္ခံေခၚယူရန္ တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ ဇြန္လအတြင္းက ဒုႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးကို ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဒု၀န္ႀကီး မစ္တာ မူဂ်ယ႐ူကြန္ယီက ေျပာၾကားရာတြင္ ဘဂၤလီ(၄)သိန္းကို ျပန္ေခၚယူရန္ေျပာၾကားခဲ့သည္။ တစ္လအတြင္းတြင္ ဘဂၤလီဒုကၡသည္ (၁)သိန္း ထပ္မံတိုးပြားေနသည္ကို ေတြ ့ရွိရေပသည္။ UNHCR စစ္တန္းအျပင္ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း ဘဂၤလီ ဒုကၡသည္ ၃ သိန္းနီးပါး ထပ္မံ တိုးပြားခ့ဲသည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္သည္။

ထိုသို႔ လူဦးေရတိုးပြာေနရာခ် သိမ္းပိုက္ေရး အစီအစဥ္ကို ႐ိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလီအဖြဲ ့အစည္းမ်ားက လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္သာမဟုတ္၊ အစၥလမ္ႏိုင္ငံမ်ားကပါ တစ္ထပ္တည္း လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္အပါအ၀င္၊ ပါကစၥတန္၊ အာဖကန္၊ အီရန္၊ အီဂ်စ္၊ တူရကီႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား အစရွိသည့္ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမ်ား၊ အဖြဲ၀င္(IOC) ၅၇ နိင္ငံမ်ားကပါ ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ၁႐ိုဟင္ဂ်ာ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာေစရန္ အားေပး အားေျမာက္ျပဳလွ်က္ ရွိၾကသည္။ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္အစိုးရ စစ္တေကာင္းဘဂၤလီမ်ားကပါ ထိုစီမံကိန္း အေကာင္အထည္ေပၚလာေစရန္ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ ေနၾကသည္။

ယခုဆိုလွ်င္အာရပ္ကမၻာတစ္ခုလံုးတြင္ ရခိုင္ျပည္သည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာတိုင္းျပည္အျဖစ္ လက္ခံလာၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္မ်ားကို တရားမ၀င္ေနထိုင္သည့္ ဗမာမ်ိဳးႏြယ္ ရခိုင္နာဇီမ်ားက အမ်ိဳးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္ေန ၾကသည္ဟု ၀ါဒျဖန္ ့ခ်ီေနၾကသည္။

ထိုအက်ိဳးဆက္မွာ သူတုိ႔၏ ပင္ကိုယ္မူလ ဗီဇျဖစ္သည့္ အၾကမ္းဖက္သည့္နည္းျဖင့္ Rohingya issue တြင္က်ယ္လာေစရန္ ရခိုင္မ်ားကို တိုက္ခိုက္လာႏိုင္သည္။

အာရပ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာမ်ားကို အသံုးခ်လာျခင္း

ရခိုင္တြင္ ဇြန္လအတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေနာက္ပိုင္း ပါကစၥတန္၊ အီရန္၊ ဒူဘိုင္း၊ တူရကီ သတင္းစာမ်ားတြင္ သာ မက နယူးေယာက္တိုင္း၊ ၀ါရွင္တန္ေပါ(စ္) ႏွင့္ အျခားေသာ သတင္းဌာနမ်ားတြင္ မူဆလင္မ်ားမွ ေအဒီတာ ထင္ျမင္ခ်က္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးသည္ လူမ်ိဳးေရးေသြးခြဲသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၊ နာဇီမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အစိုးရ အာဏာပိုင္မ်ား ႏွင့္ ရခိုင္မ်ား ပူးေပါင္းကာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ (၃)ေသာင္းကို မ်ိဳးျဖဳတ္ သတ္ျဖတ္ကာ လူ (၃)သိန္းကို နာဇီစခန္းသြင္း ကြက္မ်က္ေန ၾကေၾကာင္း လိမ္ညာေရးသား ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီ လံႈေဆာ္ေနၾကသည္။ ႐ုပ္သံသတင္းမ်ား၊ ေရဒီယိုမ်ား သတင္းစာမ်ားတြင္ ေခါင္းစီးသတင္းမ်ားအျဖစ္ ေဖၚျပကာ တီဗီအင္အာဗ်ဴးမ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ လုပ္ေဆာင္လွ်က္ရွိၾကသည္။

ျမန္မာပိုင္းအစီအစဥ္ သတင္းဌာနမ်ားျဖစ္ေသာ RFA, DVB, BBC, VOA, Irrawady, ႏွင့္ Mizzima သတင္းဌာနမ်ားကလည္း အလားတူ စြပ္စြဲ ေရးသားေဖၚျပေနၾကသည္။

တခ်ိဳ႕သတင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ တိဘက္ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား ငလွ်င္လႈပ္ရာတြင္ ေသဆံုးသူမ်ားကို အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သျဂၤလ္ရန္ ျပင္ဆင္ေနသည့္ပံုမ်ားကို ဗုဒၶဘာသာျမန္မာမ်ားက မူဆလင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားကို အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ေနၾက ေၾကာင္းေဖၚျပခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္က ထိုင္းႏိုင္ငံသိ႔ု စက္ေလွ ျဖင့္ ခိုး၀င္လာသည့္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံသားမ်ားကို ထိုင္းေရတပ္က ဖမ္းဆီးထားသည့္ပံုမွအစ ပါကစၥတန္တြင္ ဗံုးေဖါက္ခြဲ၍ ေသဆံုးသူမ်ာ ပံုအဆံုး ျပသကာ သတင္းမီဒီယာမ်ား၊ ေဖ့(စ္)ဘုတ္၊ တြစ္တာအဆံုး ေရးသားေဖၚျပ ေနၾကသည္။

႐ိုဟင္ဂ်ာဟု ကိုယ္ဖာသာကိုယ္ ဆိုင္းဘုတ္တင္ထားသည့္ အၾကမ္းဖက္ အစြမ္းေရာက္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား ထိုေသာလုပ္ေဆာင္ရျခင္း၏ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မွာ မူဆလင္အစြမ္းေရာက္မ်ား၊ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေငြေၾကးအကူအညီ ေထာက္ခံမႈႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ားတြင္ အေထာက္အကူရရွိရန္၊ ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ၾကရန္ ျဖစ္သည္။ အခြင့္သာလွ်င္ နိုင္ငံတကာက ၀င္စြက္ရန္အထိတစ္ဆင့္တက္လွမ္းရန္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာျပည္နိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲႏွင့္ ေရာေယာင္တြက္ခ်က္ျခင္း

၁၉၈၈ ခု ေနာင္ပိုင္းကာလတြင္ အာရပ္နိုင္ငံမ်ား၏ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံ ဘဂၤလားေဒ(ခၤ် ့) ႏွင့္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလီ အစြမ္းေရာက္အဖြဲ ့အစည္းမ်ား အင္အား ႀကီးထြား လာခဲ့သည္။ ျမန္မာစစ္အာဏာရွင္မ်ားကို နိုင္ငံတကာမွ ႐ႈပ္ခ် ဒဏ္ခပ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနၾကေသာ အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ၄င္းအခိ်န္က ထိုအစြမ္းေရာက္မ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး၊ လူ႔အခြင့္ အေရးကို ေခါင္းစီးတပ္လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပိုင္း သမၼတ ဦးသီန္းစိန္အစိုးရမွ ဒီမိုကေရစီ တည္ေဆာက္ေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ေရး ေပၚလစီမ်ား ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ေနသည္ကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ ရိုဟင္ဂ်ာ Issue ကို မီးေမာင္းထိုးရန္ႏွင့္ ၄င္းတို႔ လိုလားသည့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ တိုင္းရင္းသား အသိအမွတ္ျပဳေရးကို ဦးစားေပး အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ ဗ်ဴဟာမ်ားခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္လာၾကသည္။ အစိုးရ၏ reform စီမံကိန္းကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးရန္ႏွင့္ ရခိုင္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ကာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း မၿငိမ္မသက္မႈမ်ား ဖန္တီးရန္ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ ႐ိုဟင္ဂ်ာကိစၥအား အစိုးရမွ တစ္စံုတစ္ရာေျဖရွင္းယူရသည့္ အဆင့္ အက်ပ္႐ိုက္လာ ေစရန္ႏွင့္ အာရပ္ကမၻာႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ ဖိအားေပးလာရန္ ျဖစ္သည္။

သို႔ရာတြင္ အေနာက္၊ ဥေရာပႏွင့္ကို မကိုင္တြယ္ႏိုင္လွ်င္ ၄င္းတို႔၏ ႏိုင္ငံတကာဖိအားေပး ၀င္စြက္ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ထင္သေလာက္ ထိေရာက္မႈမရွိႏိုင္ေပ။ ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ ထိုေသာ ႏိုင္ငံတကာ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈ မျဖစ္လာေစရန္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ လုပ္ေဆာင္ရန္လုိအပ္လာပါသည္။

အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးကို ထိခိုက္လာျခင္း

ဤ႐ိုဟင္ဂ်ာျပသနာသည္ အမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးကို ထိခိုက္ေစ႐ံုသာမက ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုအေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္လဲေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆန္ေရး image ကိုပါ ထိခိုက္ အဟန္႕အတားျဖစ္ေနသည္။ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးကို ထိခိုက္ေနသည္ဆိုျခင္းမွာ ႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာႏွင့္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဘ၀၊ အသက္ အိုးအိမ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လြတ္လပ္ လံုၿခံဳေရး၊ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ မ်ားကိုထိခုိက္လွ်က္ ရွိေပသည္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးနယ္ပါယ္တြင္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္မွ အစ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီး၊ ရခိုင္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ပါမက်န္ အပုတ္ခ် တိုက္ခိုက္ခံေနၾကရသည္။ နိုင္ငံတကာ သတင္းဌာနမ်ား၊ အာရပ္အစိုးရမ်ားက ေ၀ဖန္ ခ်ဳပ္ခ်ျခင္းမ်ား တစတစတိုးပြားလာေနသည္။ လူမ်ိဳးေရး အစြမ္းေရာက္မ်ား၊ ဖက္ဆစ္မ်ား၊ ဒီမိုကေရစီကို တန္ဘိုးမထား လူ႔အခြင့္အေရးကို မေလးစားသူမ်ား အျဖစ္ စြပ္စြဲ၊ သမုတ္၊ ေျပာဆို၊ ေရးသားလာၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရသည္ နာဇီအစိုးရမ်ား ကဲ့ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာေခၚဘဂၤလီမ်ားကို မ်ိဳးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္၊ ႏွိပ္စက္ ညွင္းပန္း ေနေသာအစိုးရ ျဖစ္သည္ဟု ေရးသားေ၀ဖန္လာၾကသည္။ တဖက္တြင္ အစၥလာမ္ တိုင္းျပည္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ အီရန္၊ ဒူဘိုင္း၊ အီဂ်စ္၊ တူရကီ၊ ဆိုဒီအာေရဘီးယား၊ ညီညြတ္ေသာ အာရပ္ ႏိုင္ငံမ်ား အပါအ၀င္ အာစီယံအဖြဲ႔၀င္ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားက ႏိုင္ငံတကာ အစည္းအေ၀းမ်ား ေခၚယူက်င္းပကာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဘဂၤလီ မ်ားအေရးကို ေျဖရွင္းရန္ တိုင္ပင္ စီစဥ္လွ်က္ရွိၾကေပသည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရေသာ္ သမၼတဦးသိန္းစိန္အပါအ၀င္၊ ျမန္မာအစိုးရ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ ပါမက်န္ ဤျပသနာကို မေျဖရွင္း၍မရေတာ့ေပ။

ဗ်ဴဟာေျမာက္ေျဖရွင္းနည္း

တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ား၏ ျပသနာကိုေျဖရွင္းရန္ အားလံုး တသံတည္းထြက္ရန္လိုသည္။ ထိုအသံမွာ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ေခၚဘဂၤလီမ်ား ျပသနာသည္ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ျပႆနာျဖစ္သည္။ တနည္းဆို ရေသာ္ လ.၀.က immigrantion issue ျဖစ္သည္။ ၄င္းဗ်ဴဟာကို ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ အပါအ၀င္၊ ဒီမိုအေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ၈၈ မ်ိဳးဆက္မ်ား၊ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ အစရွိသည့္ လူမႈအဖြဲ ့အစည္းမ်ား၊ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား၊ တိုင္းရင္းသားအားလံုး တသံတည္းထြက္ ရန္လိုအပ္ေပသည္။

မၾကာမီွ ဦးသိန္းစိန္၏ အဂၤလန္ႏုိင္ငံခရီးစဥ္ႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္မ်ား မတိုင္မွီၤ ဤေပၚလစီအား ထုတ္ျပန္ေက်ညာ ရွင္းလင္း ရန္လိုအပ္လာပါသည္။ သို ့မဟုတ္ပါက ဂ်ီတၾကာင္း ဆပ္တေၾကာင္း အရွက္ရစရာႏွင့္ ႏုိင္ငံ image ကို ထိခိုက္လာႏိုင္ပါသည္။ ျပည္သူမ်ား နာလည္မႈလႊဲမွား လာႏုိင္ပါသည္။

၁၉၄၈၊ ၁၉၈၂ ခုတြင္ ခ်မွတ္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ပိုင္ခြင့္ ဥပေဒကို အတိအက် အေကာင္အထည္ ေဖၚရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ ထိုေသာ အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ အဆင့္ ၃ ဆင့္ထား လုပ္ေဆာင္ရပါမည္။

(၁) Detention centers or camps (ထိန္းသိမ္းေရး စခန္းမ်ားဖြင့္လွစ္ရပါမည္)။

(၂) လ.၀.က၊ ရခုိင္ျပည္နယ္အစိုးရ၊ ရဲ ႏွင့္ ေျမတိုင္းဌာနတို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ႏိုင္ငံသားလက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္ထားသူ မ်ားႏွင့္ ခိုး၀င္လာသူမ်ားကို စစ္ေဆး ခြဲထုတ္ရပါမည္။ စာရင္းဇယား အတိအက် ျပဳစုေက်ညာရပါမည္။

(၃) တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္သူမ်ားကို လ.၀.က ဥပေဒျဖင့္ အေရးယူ အျဖစ္ဒဏ္ေပးကာ ထိန္းသိမ္းေရး စခန္းမ်ားတြင္ ထိမ္းသိမ္းထားရမည္။ ခိုး၀င္လာသူမ်ားကို မိခင္ႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္ ပို႔ေဆာင္ရပါမည္။ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ႏိုင္သူမ်ားကို (၁၉၄၈-၁၉၈၂ ခု ႏုိင္ငံသားျဖစ္ပိုင္ခြင့္ ဥပေဒႏွင့္အက်ံဳး၀င္သူမ်ား) ကို ႏိုင္ငံသား၊ ဧည့္ႏုိင္ငံသား စသည္ျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳေပးရမည္။ ကိန္းဂဏန္းတိက်စြာျဖင့္ စာရင္းဇယားျပဳစု ထုတ္ျပန္ ရပါမည္။

တဖန္နယ္စပ္လံုၿခံဳေရးကို တင္းက်ပ္စြာကိုင္တြယ္ရမည္။ လဒ္စားေသာ အမႈထမ္းမ်ားကို ထိရာက္စြာ အေရးယူ အျပစ္ေပးရမည္။ ရခိုင္အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးတပ္ကို ဖြဲ ့စည္းေပးရမည္။ ေရလမ္းျဖင့္ခိုး၀င္ လာသူမ်ားကို တားဆီးရန္ ကမ္ေျခေစာင့္ ေဒသခံအင္အားျဖင့္ ဖြဲ ့စည္းေပးရမည္။ ဘဂၤလား ရခိုင္ႏွယ္စပ္ တေလွ်ာက္ ဘား၀ိုင္ယာ သံဆူးႀကိဳးမ်ား ကာရန္ရမည္။ အနီးကပ္ေစာင့္ ၾကည့္ရမည္။

အိႏိၵယသင္ခန္းစာ

ဘဂၤလားဒ(ခၤ်႕) ႏိုင္ငံတြင္ ယခု႕အခါ လူဦးေရ သန္း ၁၈၀ ေက်ာ္ေနၿပီျဖစ္သည္။ ေျမာက္ဖက္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ (West Bangle) ႏွင့္ ဘဂၤလား နယ္စပ္မွ ဆက္စပ္ေနသည့္ အာသံ၊ ထရိပူရ ျပည္နယ္မ်ားကို အလားတူ ဘဂၤလီမ်ား အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ ခိုး၀င္လာသည့္ ဒဏ္ကို အိႏိၵယႏိုင္ငံမွ ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ခံခဲ့ရေပသည္။

ယခုလတ္တေလာတြင္မွာပင္ ေဒသခံ ဘူဒူမ်ားကို တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ား အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ အစိုးရမွ ပစ္မိန္႔ထုတ္ ႏွိမ္နင္းေနရ ေပသည္။ လူရာေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေသာ ဘူဒူ တိုင္းရင္းသားမ်ား အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရသည္။

မီဇူရမ္ျပည္နယ္တြင္ ဘဂၤလီမ်ား ႏွင့္ အိႏိၵယလူမ်ိဳးမ်ား အ၀င္အထြက္ကို ျပည္နယ္အစိုးရ၏ ေထာက္ခံခ်က္ ျဖင့္သာ ၀င္ခြင့္ရွိသည့္ ဥပေဒျဖင့္ ကန႔္သတ္တားျမစ္ထားရသည္။ အာသံျပည္နယ္တြင္ ေဒသခံေက်ာင္းသားမ်ား တရားမ၀င္၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ား တားဆီးေရး လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ ဟန္႕တားရန္ႀကိဳးစာခဲ့ၾကသည္။ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ဘဂၤလီမ်ား အၾကား ေသြးထြက္သံယို အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား မၾကာခန ဆိုသလုိ ျဖစ္ပြားခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဘဂၤလား အိႏိၵယနယ္စပ္ တေလွ်ာက္ ဘား၀ုိင္ယာမ်ား တားဆီးကာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္မွ ပစ္မိန္႕ထုတ္ တားဆီခဲ့ရေပသည္။

လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳျခင္း၏ ပင္မျပသနာအစ ဘဂၤလားေဒ(ခၤ် ့) ႏိုင္ငံမွ

IOC အဖြဲ ့၀င္ျဖစ္ေသာ ဘဂၤလားေဒ(ခ်ၤ႕) ႏိုင္ငံသည္ ဘဂၤလီ မူဆလင္မ်ား၏ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳ က်ဴေက်ာ္ သိမ္းပိုက္ ျခင္း၏ ပင္မျပသနာ ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ဤမွ်လူဦးေရထူထပ္ေသာ ဘဂၤလားနယ္စပ္ႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္စပ္လွ်က္ရွိေပရာ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာၾကသည့္ ဘဂၤလီမ်ားကို စနစ္တက်တားဆီးရန္ လိုလာပါသည္။ ရခိုင္ျပည္သ႔ို ခိုး၀င္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ားသည္ စစ္တေကာင္းေဒသမွ ဘဂၤလီတိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုတခုျဖစ္သည္။ ဒကားႏွင့္ အလယ္ပိုင္းေဒသရွိ ဘဂၤလီမ်ားႏွင့္ ဘာသာစကား ယဥ္ေက်းမႈအနည္းငယ္ ကြဲျပားသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အိႏိၵယတြင္ ဇာတ္နိမ့္ သတ္မွတ္ခံထားရသူမ်ားႏွင့္ အသြင္တူသည္။ ဘဂၤလား ႏိုင္ငံသား အမ်ားစုကလည္း ဇာတ္နိမ့္ ဘဂၤလီမ်ားအျဖစ္ လူရာမသြင္းၾကေပ။ ၄င္းဇာတ္နိမ့္ ဘဂၤလီမ်ားသည္ ရခုိင္ျပည္ကို ဇာတ္နိမ့္ မ်ားအားလံုး စုေပါင္းေနထိုင္ႏုိင္သည့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ႏိုင္ငံသစ္ထူေထာင္ရန္ ၁၉၄၂ ခု ကတည္းကပင္ အၿမဲတေစ ႀကိဳးစား အားထုတ္ လွ်က္ရွိၾကေပသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရအေနျဖင့္ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳျခင္းျပသနာ၏ ဇက္ျမစ္ျဖစ္သည့္ ဘဂၤလားေဒ(ခ်ၤ) ႏိုင္ငံကို မ်က္ႏွာခ်ိဳေသြး ေအာက္က် ေနာက္က် ဆက္ဆန္ေနစရာမလိုေပ။ ထိုရိုဟင္ဂ်ာ ျပသနာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေပါက္ဖြားလာေသာ ျပသနာမဟုတ္။ ဘဂၤလားေဒ(ခၤ် ႔) ႏုိင္ငံမွ ဇာတ္နိမ့္ ဘဂၤလီမ်ား၏ က်ဴးေက်ာ္ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ လာရာမွ စခဲ့ေသာ ျပသနာျဖစ္သည္။ ဘဂၤလားေဒ(ခၤ်႕) ႏိုင္ငံတြင္ အတိကတာ၀န္ရွိေၾကာင္း အစိုးရမွ ရွင္းလင္း ျပတ္သားစြာ ေထာက္ျပ ေျပာဆို ေျဖရွင္းရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ ဘဂၤလားေဒ(ခၤ်) ႏိုင္ငံႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရ ခ်စ္ၾကည္ ရင္းႏွီးမႈ တခုတည္းကို အေျခခံၿပီး တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာကို လက္ခံလိုက္ပါက ေနာင္တြင္ သန္းႏွင့္ခ်ီ လက္ခံလာရေပလိမ့္မည္။ ျပသနာႀကီးထြားလာကာ ေနာက္ဆံုး စစ္မက္ျဖစ္ပြားရသည့္ အထိဆိုးရြားလာႏိုင္သည္။ ထ႔ိုေၾကင့္ အခုရွင္းမွ ေနာင္ရွင္းမည္။ အမ်ိဳးသားလုံၿခံဳေရး ႐ႈေထာင္မွ ရဲရင့္ ျပတ္သားစြာ ဤကစၥကို ဘဂၤလားေဒ(ခၤ်႕) အစိုးရႏွင့္ ေျဖရွင္းၾကရမည္။

ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား အခန္းက႑

ရခိုင္လူမ်ိး၏ အခန္းဂ႑သည္ အလြန္တရာ အေရးႀကီးေပသည္။ လူ႔အခြင့္အေရး အရည္ၿခံဳ လူမ်ိဴး၀ါးမ်ိဳ သိမ္းပိုက္ေရး ျပနာကိုေျဖရွင္းရမည့္ ေရွ႕တန္းေနရာတြင္ ရွိသည္။ အမ်ိဳးကြဲ၍ ၾကားဆြဲခံေန ရသည္ကို ရခိုင္မ်ား ဦးစြာပထမ လက္ခံၾကရေပမည္။ တသံတည္းထြက္ရန္ႀကိဳးစားရေပမည္။ ေပၚလစီေကာင္းမ်ား ခ်မွတ္ရမည္။ လက္ေတြ႔က်၊ ထိေရာက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မွီဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ ေဖၚရန္လိုအပ္ပါသည္။

ေပၚလစီမရွိ၊ ဗ်ဴဟာမရွိ၊ ခံစားခ်က္၊ ေဒါသ၊ မာန္မာနမ်ားကို အေျခခံၿပီး တေတာင္တထြာ တျမင္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ ေနၾကလွ်င္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဘဂၤလီမ်ား အကြက္ကို ၀င္သြားေပမည္။ လူမ်ိဳးေရး၀ါးမ်ိဳသိမ္းပိုက္ေရး ျပဇာတ္္တြင္ ရခိုင္မ်ား လူဆိုးျဖစ္ၿပီး၊ ဘဂၤလီမ်ား မင္းသား ျဖစ္ကာ လူမ်ိဳးလည္းေပ်က္ ျပည္လည္းေပ်ာက္ရမည့္ကိန္း ဆိုက္လာ ႏိုင္သည္။ (မွတ္ခ်က္။ ။ေပၚလစီႏွင့္ ဗ်ဴဟာမ်ားဆိုင္ရာ အပိုင္းကို ေနာင္ေရးသားမည့္ ေဆာင္းပါး မ်ားတြင္ ေဖၚျပပါမည္)

ေယဘူယ ေျပာရလ်ွင္ အာက်ယ္ (outspoken) မျဖစ္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ စာခ်ဳပ္မ်ားကို ဖ်က္သိမ္းေၾကာင္း ALP ႏွင့္ NUPA ပါတီမ်ားမွ တရား၀င္ ေက်ညာရမည္။ ေနာက္ၿပီးႏိုင္ငံတကာ အင္ဂ်ီအို၊ ယူအင္၊ ႏွင့္ အျခားအဖြဲ ့အစည္းမ်ားကို သပိတ္ေမွာက္ ေမာင္းထုတ္ေနမည့္အစား ေဆြးေႏြးအေျဖရွာ ပူးေပါင္ ေဆာင္ရြက္သည့္နည္းကို က်င့္သံုးရန္လိုအပ္ပါသည္။ Dialogue and Cooperation ႏွင့္ monitory and transparency ေပၚလစီ၊ စနစ္မ်ား ခ်မွတ္ရပါမည္။ အကူအညီေပးရာတြင္ တန္းတူရည္တူ အကူ အညီေပးရန္ စည္ကမ္းခ်က္မ်ားခ်မွတ္ေပးရမည္။ အေကာင္အထည္ေဖၚမႈရွိ မရွိကို ေစာင့္ၾကည့္ စီးစစ္ ေလ့လာၾကရမည္။ ေဖါက္ဖ်က္ပါ ခ်က္ျခင္း အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ စနစ္မ်ား ထားရွိရမည္။

လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳက်ဴးေက်ာ္ တိုက္ခိုက္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို အနီးကပ္ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား အေနျဖင့္ အတိက ခံယူၾကရမည္မွာ သူမ်ားကို ပံုေအာ မွိန္ခို အားကိုးအားထားျပဳေနျခင္းသည္ ၍ျပနာကို ေျဖရွင္းသည့္ နည္းမဟုတ္ေပ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အားကိုးသည့္ စနစ္ႏွင့္ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆပ္သည့္ စနစ္သည္သာ မွန္ကန္ေသာ ေျဖရွင္းနည္း ျဖစ္သည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား အလုပ္ကို ရခိုင္မလုပ္လွ်င္ မည္သည့္လူမ်ိဳးကမွ ဦးစီးဦးေဆာင္လုပ္ေပးမည္မဟုတ္။ လုပ္ေပးပါကလည္း သင့္ေတာ္မည္မဟုတ္။

ထို႔ေၾကာင့္ ရခိုင္သားအလုပ္ကို ရခိုင္မ်ားလုပ္ၾကရန္ႏွင့္ လိုအပ္သည့္ အကူအညီမ်ားကို ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ ထံမွ ေတာင္းခံႏုိင္ရန္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားအခန္းဂ႑ကို အပိုင္ (၇) ပိုင္းခြဲ တင္ျပထားပါသည္။ (၁) ျပည္နယ္အစိုးရ၊ (၂) ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ (၃) ေတာ္လွန္ေရးအင္အားမ်ား၊ (၄) ျပည္သူမ်ား၊ (၅) ႏိုင္ငံတကာတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္သည့္ ရခိုင္မ်ား၊ (၆) ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္၊ အျခားတိုင္းႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ ရခိုင္မ်ားဂ႑ ႏွင့္ (၇) ဘဂၤလားေဒ(ခ်ၤ႕) နိင္ငံတြင္ မွိန္ခိုေနရသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ စီးပြားေရး တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။

(၁) ျပည္နယ္အစိုးရက႑

ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရ က႑သည္ အလြန္တရာ အေရးႀကီးေပသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိုယ္စား ယခုအခ်ိန္တြင္ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိေသာ အဖြဲ ့အစည္းျဖစ္သည္။ ျပည္သူမ်ား၏ ဆႏၵကို ထင္ဟပ္ေစသည့္ ျပည္သူ ့သေဘာထား ကို မည္သည့္မ်က္ႏွာမွ ေထာက္စရာမလို ရဲရင့္ ျပတ္သားစြာ ေျပာဆို ကိုယ္စားျပဳႏုိင္သည္။ လက္ရွိရခိုင္ ျပည္တြင္ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ား အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ရျခင္းမ်ား၊ ျပည္သူမ်ား က်ီးလန္႔ စာစား ေၾကာက္လန္ ့ေနရသည့္ တာ၀န္သည္ ျပည္နယ္အစိုးရတြင္ လံုး၀တာ၀န္ရွိသည္။ ယခု ရင္ဆိုင္ေန ရသည့္ လံုၿခံဳေရး၊ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၊ က်မၼာေရး၊ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အစရိွသည့္ လူမႈျပသနာကို ဦးေဆာင္ေျဖရွင္းကာ ပံုမွန္ျပန္လည္ လည္ပတ္လာေစရန္ လုပ္ေဆာင္ေပး ရမည့္တာ၀န္မွာ ျပည္နယ္ အစိုးသာ ျဖစ္သည္။

သို႔ဆိုပါလွ်င္ ျပည္နည္ အစိုးရကို သံုးပိုင္းထား စဥ္းစားေရေပမည္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးလွေမာင္တင္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ စီမန္ခန့္ခြဲသည့္ ၀န္ၾကီးဌာန အစိုးရ၊ ျပည္နယ္ လႊတ္ေတာ္ ႏွင့္ တရားစီရင္ေရး တရားရံုးေတာ္မ်ား ျဖစ္သည္။

ျပည္နယ္အစိုးရသည္ မိမိျပည္နယ္အတြင္းရွိေသာ resources မ်ားကို တြက္ခ်က္ရပါမည္။ စီမန္ကိန္း ေရးဆြဲကာ လုပ္ငန္းေကာ္မတီမ်ားဖြဲ ့စည္းၿပီး လိုအပ္သည့္ resources ႏွင့္ ေငြေၾကးမ်ားကို ျပည္ေထာင္စု အစိုးရထံ တင္သြင္း ေတာင္းခံရပါမည္။ ယာတားခ်က္မ်ားခ်မွတ္ကာ အခိ်န္အကန္႕အသတ္ထား လုပ္ေဆာင္ အေကာင္အထည္ ေဖၚရပါမည္။ စနစ္တက်ေလ့လာ ဆန္းစစ္ ျပန္လည္သံုးသပ္ကာ ျဖည့္စြက္ ျပင္ဆင္ reinforce လုပ္ရပါမည္။

အထူးအေရးႀကီသည္မွာ တဖက္ႏိုင္ငံမွ ခိုး၀င္ေနထိုင္သူမ်ားကို စီစစ္ကာ လ.၀.က ဥပေဒျဖင့္ အေရးယူ အျပစ္ေပးရပါမည္။ ေနာက္ေနာင္ ကုန္းလမ္း၊ ေရလမ္းျဖင့္ခိုး၀င္ မလာႏိုင္ေစရန္ တားဆီးရပါမည္။ ရခိုင္ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ေရးတပ္၊ လူထုကမ္းေျခေစာင့္တပ္ႏွင့္ ျပည္သ႔ူစစ္မ်ားကို ဖြဲ ့စည္းေပးရမည္။ ရခိုင္ႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ(ခ်ၤ) နယ္စပ္ကို ၿခံစည္းရိုး ကာရံရပါမည္။

ျပည္နယ္အစိုးရသည္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၏ ေရးရာအ၀၀ ႏွင့္ အသက္ အုိးအိမ္ယာေျမ လံုၿခံဳအာမခံေရး၊ လူမႈစီးပြားဘ၀ ေကာင္းမြန္ေရးနွင့္ ၿငိမ္ခ်မ္းသာယာ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းျမဲ့ေသာ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးေရး၊ ထိမ္းသိမ္း ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရး တာ၀န္တခုလံုးသည္ ျပည္နယ္အစိုးရ၏တာ၀န္ျဖစ္သည္။ ထိုအရာမ်ားကို ထိပါး ေႏွင့္ယွက္ ဖ်က္ဆီးသူမွန္အမွ်ကို ႀကိဳးသား ရင္သားမခြဲ အျပစ္ဒဏ္ေပးရမည္။ Legitimate cohesive power ကို သံုးရမည္။

ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္သည္ မဲဆႏၵ နယ္ေျမမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ ့စည္းထားေသာ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၏ ဆႏၵကို ကိုယ္စားျပဳသည့္ လြတ္ေတာ္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ဥပေဒ ျပဳ ခြင့္ရွိသည္။ ထိုေၾကာင့္ လက္ရွိတြင္ ဘဂၤလီမ်ား အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပသနာမ်ားကို လႊတ္ေတာ္ ေခၚယူက်င္းပ ေဆြးႏြဲကာ ျပည္နယ္အတြင္း ဥပေဒျပဳရေပမည္။ ထိုျပဳထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကို ျပည္နယ္ ေရွ႕နယ္ခ်ဳပ္မွ ျပည္နယ္၊ ၿမိဳနယ္၊ ရပ္ကြက္ ေက်းရြာ ေကာင္စီမ်ား၊ ရဲဌာန ႏွင့္ အစိုးရ ဌာန အားလံုးကို ညြန္ၾကား ခ်က္မ်ား ေပးပ႔ိုရမည္။ ျပည္နယ္သားမ်ား အားလံုးကိုအသိေပး ထုတ္ျပန္ ေက်ညာရပါမည္။

တရားေရး အပုိင္းတြင္ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွ ျပဳထားသည့္ ဥပေဒမ်ား နွင့္ ျပည္နယ္ ဥပေဒမ်ားကို Penal code of laws မ်ားကို ျပဳစု ျပဌာန္းရပါမည္။ နယ္ျပည္ေတာ္မွခ်မွတ္သည့္ ဥပေဒသည္ ရခိုင္ေဒသ ႏွင့္ ကိုက္ညီမႈရွိ မရွိကို ဆန္းစစ္ရမည္။ ျဖည့္စြက္ခ်က္မ်ား၊ ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ား၊ Penal code ဥပေဒသစ္မ်ား ေရးဆြဲ ျပဌာန္း ရပါမည္။

ထိုျပဌာန္းထားေသာ ရာဇ၀ပ္ ႏွင့္ တရားမ ဥပေဒမ်ားကို ဘက္လိုက္ လဒ္စားမႈမရွိဘဲ ဥပေဒရႈေထာင့္မွ လြတ္လပ္စြာ စီရင္ရမည္။ ထိုမွသာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ျဖစ္ထြန္း ခိုင္မာလာ ေပမည္။ ျပည္သူမ်ား အသက္အိုးအိမ္ ယာေျမမ်ား လံုၿခံဳစိတ္ခ် ေအးခ်မ္းသာယာေသာ ဘ၀ကို ရရွိၾကေပမည္။

(၂) ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ားက႑

ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ အလြန္ အေရးပါေသာ အခန္းဂ႑တြင္ရွိသည္။ ယခုဆိုလွ်င္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အမ်ိဳးသားပါတီမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ALD, RNDP အပါအ၀င္ ဗမာ ျပည္မ အေျခစိုက္ NLD, ႏွင့္ USDP ပါတီ ေလးခုရွိသည္။ စစ္တပ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွအပ ပါတီ၀င္မ်ား၊ အမတ္မ်ား၊ အစိုးရအဖြဲ ့၀င္မ်ားမွာ ရခိုင္ လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္သည္။

ရခိုင္ျပည္ ကုလားျပည္မျဖစ္ေရး ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး အေရၿခံဳ တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤလီမ်ား၏ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳးသိမ္းပိုက္ေရးကို ကာကြယ္တားဆီရန္ ပါတီစြဲ အဖြဲ ့အစည္းစြဲမ်ားကို ဘဲေဖထားရေပမည္။ အမ်ိဳးသားခံယူခ်က္ျဖင့္ ဘံုရည္မွန္းခ်က္ထားရွိကာ အတူတကြ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရေပမည္။

အထူးသျဖင့္ လက္ရွိအေျခအေနနွင့္ ေနာင္ျဖစ္လာမည့္ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳျခင္း အႏၵရာယ္ကို ေက်ာင္းသားမ်ား ျပည္သူမ်ားကို ၿမိဳ႕ရြာ၊ ရပ္ကြက္ တခုမက်န္ ပညာေပးရမည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ မဲေပးစနစ္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ား ရပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ဥပေဒေဘာင္အတြင္းက တိုက္ယူရန္ ပညာေပးရမည္။ ၂၀၁၅ ခု ရဲြေကာက္ပြဲ အတြက္ ယခုအခိ်န္မွစတင္ ျပင္ဆင္ ပညာေပးရမည္။

ျပည္သူႏွင့္ အၿမဲထိေတြ႕ဆက္ဆန္ေနရေပမည္။ လူငယ္မ်ိဳးဆက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို စနစ္က်ေလ့က်င့္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ကာ ေနရာႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ေပရမည္။

(၃) ေတာ္လွန္ေရးအင္အားမ်ား အခန္းက႑

ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္း ပါတီမ်ားသည္ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ အႏိၵယ၊ ဘဂၤလားေဒ (ခၤ်႕) ႏွင့္ တရုပ္ နယ္စပ္ မ်ားတြင္ အေျခစိုက္လွ်က္ရွိသည္။ တခ်ိဳ႕အဖြဲ ့အစည္းမ်ားမွာ အစိုးရ ႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ယူထားကာ တခ်ိဳ႕ အဖြဲ ့ အစည္းမ်ားသည္ အင္အားျဖည့္တင္းလွ်က္ရွိသည္။ သိ႔ုရာတြင္ ဘံုဦးတည္ခ်က္တခု အေပၚတြင္ ဘံုရပ္တည္ခ်က္ျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္လုပ္ေဆာင္ျခင္းမ်ား လံုး၀ မရွိသေလာက္ ေတြ႕ရေပသည္။ ရခိုင္တမ်ိဳးသားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳေျပာဆိုေဆြးေႏြးနိုင္သည့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး ကိုယ္ထည္ (political represnative body) မရွိေပ။ ၂၀၀၄ မွ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ အထိ ရခိုင္ျပည္အမ်ိဳးသားေကာင္စီ (ANC) သည္ အတိုင္းအတာ တခုအထိ ကိုယ္စားျပဳႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ANC ႏွစ္ျခမ္းကြဲကာ ALP ႏွုပ္ထြက္သြားျခင္းေၾကာင့္ ယခုအခါ တဖြဲ ့ခ်င္းစီရပ္တည္လွ်က္ရွိၾကသည္။

မွားယြင္းေသာ ေပၚလစီ ခံယူခ်က္ မ်ားျဖင့္ ရပ္တည္လွ်က္ရွိၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ မိမိအဖြဲ ့အစည္း တခုတည္း အင္အားႀကီးေအာင္လုပ္မည္၊ မိမိတို႔အင္အားႀကီးလာလွ်င္ အျခားအဖြဲ ့အစည္းမ်ား ေမွးမွီေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္ ဆိုသည့္ (political hostage and ownership) ႏုိင္ငံေရး ျပန္ေပးဆြဲ မူပိုင္ ကိုယ္စားျပဳေရး ၀ါဒကို ကိုင္စြဲထားၾကသည္။ မိမိတို႕ပါတီ အဖြဲ ့အစည္း အင္အားၾကီးထြာေအာင္လုပ္ရမည့္ အပိုင္းသည္ အဖြဲ ့ အစည္းတိုင္း၏ တာ၀န္တရပ္ပင္ျဖစ္သည္။ သ႔ိုရာတြင္ မိမိတို႕အင္အားႀကီးမွ ႏိုင္ငံေရးမူပိုင္ ခြင့္ရမည္ဆိုသည့္ ခံယူခ်က္မွာ အလြန္တရာ မွားယြင္းေသာ မူ၀ါဒ ခံယူခ်က္္ျဖစ္သည္။ တဖြဲ ့ကိုတဖြဲ ့ အပုတ္ခ် ေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္ သတင္းမွားမ်ားေပးကာ ေျပာဆိုစည္းရံုး လူေဆြၾကရမည္မွာ တဖြဲ ့ခ်င္းအားေကာင္းရန္ ႀကိဳးစားသူတို႔၏ ပင္မအလုပ္ ျဖစ္လာသည္။ ထိုအက်ိဳးဆက္မွာ အဖြဲ ့အစည္းတခုခ်င္းစီ၏ အင္အားႀကီးထြာလာေစရန္ အဟန္႕အတား မ်ားျဖစ္ေနေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တဖြဲ႕ခ်င္းလည္း အင္အား ႀကီးထြားမလာနိုင္သလို ႏိုင္ငံေရး ျပန္ေပးဆြဲ မူပိုင္ျဖစ္လိုသည့္ ႀကိဳးစား အားထုတ္ မႈမွာလည္း အေခ်းႏွည္း ျဖစ္လာပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပါတီမ်ား ေမွးမွိန္ကာ တစတစ ေပ်ာက္ကြယ္ရန္သာ ရွိပါေတာ့သည္။

ျပည္ပ အေျခစိုက္ႏုိင္ငံေရး ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ား ပါတီမ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဘဂၤလီမ်ား က်ဴေက်ာ္ရန္ကို တားဆီး ရာတြင္လည္းေကာင္း ရခိုင္ျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ရာတြင္လည္းေကာင္း အေရးပါေသာ အခန္းက႑ တြင္ ရွိေနပါေသးသည္။ သ႔ိုရာတြင္ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ မဖြဲ ့ႏိုင္လွ်င္ေတာင္မွ ဗ်ဴဟာေျမာက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ ျခင္းမ်ိဳး လိုအပ္ပါသည္။ ဘံုလမ္းစဥ္တခု ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ လုိအပ္လာ ပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက အေရး ပါေသာ အေျခအေနမွ အသံုးမ၀င္ေတာ့သည့္ အေနအထားကို ေရာက္ရွိသြား ႏိုင္သည္။

ရိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလီမ်ား၏ ရန္ကို ကာကြယ္ရန္ အပစ္အခပ္ ရပ္စည္းထားေသာ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား ရပ္စည္း လာမည့္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းကာ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ကို ဖြဲ ့စည္းႏိုင္သည္။ ဘူသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ရေသ့ေတာင္နယ္ေျမမ်ားတြင္ နယ္စပ္လံုၿခံဳေရးကို တာ၀န္ယူႏိုင္ပါသည္။

ႏိုင္ငံေရးဘက္တြင္လည္း ေတာ္လွန္ေရးအင္အားမ်ားႏွင့္ ၁၉၈၈ မွေပါက္ဖြာလာသည့္ ALD၊ ၂၀၁၀ တြင္ အမ်ိဳးသားေရးကို ဦးတည္လာသည့္ RNDP တို႔ပူးေပါင္းကာ ၂၀၁၅ ခု ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အမ်ိဳးသားပါတီမ်ား မဲအႏိုင္ရရွိရန္ ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္ ကူညီပ့ံပိုးႏိုင္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္ကို ရခိုင္သားမ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပန္းတိုင္ကို ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖၚႏိုင္ပါသည္။

အကယ္၍ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားမ်ာ တဖြဲ ့ႏွင့္တဖြဲ ့ပူေပါင္းကာ ညီညီညြတ္ညြတ္ျဖင့္ တသံတည္းထြက္ လုပ္ကိုင္လာၾကမည္ဆိုလွ်င္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ျပည္ပရွိ သိန္းႏွင့္ခ်ီေသာ ရခိုင္မ်ား တခဲနက္ေထာက္ခံ အားေပး ပူးေပါင္း ပါ၀င္ လာၾကမည္ျဖစ္သည္။

တဦးေကာင္းတဖြဲေကာင္းလုပ္ေဆာင္ ႀကိဳးပန္း ေနၾကမည္ဆိုလွ်င္ တဘက္ အစိုးရ၏ အင္အား ၿဖိဳခြင္းေရး၊ ေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ေရး ဗ်ဴဟာအကြက္ထဲ ၀င္သြားႏိုင္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ေျမြဘာလည္းဆံုး သားလည္း ဆံုး ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။

လတ္တေလာ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနသည္မွာ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားမ်ား အားလံုး ဗ်ဴဟာ ညွိႏႈိင္းေရး အစည္းအေ၀း တခုျဖစ္သည္။ ထိုအစည္းအေ၀းကို အေမရိကန္ေရာက္ ရခိုင္မ်ား အဖြဲ ့အစည္းမ်ားက ကမကထလုပ္ ေခၚယူက်င္းပသင့္ေပသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက ျပည္သူမ်ားလည္း ဆက္လက္ ကြဲၿပဲေနၾက ေပအံုးမည္။ ရိုဟိန္ဂ်ာ ဘဂၤလီမ်ားလည္း ရခိုင္မ်ားကို ဆက္လက္ သတ္ျဖတ္ေနၾကေပအံုးမည္။

(၄) ျပည္သူမ်ား အခန္းက႑

ရခိုင္ျပည္ရွိျပည္သူမ်ားသည္ လက္ရွိ ဘဂၤလီမ်ား၏ က်ဴးေက်ာ္ရန္ကို ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႕ေနရသူမ်ားျဖစ္သည္။ လတ္တေလာ တုန္႔ျပန္ေျဖရွင္းေနရသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ျပည္သူမ်ား၏ အခန္းဂ႑ကို စနစ္တက် ပံုေဖၚလႈပ္ရွားရန္လိုလာပါသည္။

ျပည္သ႔ူဆႏၵသည္ အရာရာ၏ အဆံုးအျဖတ္ျဖစ္သည္။ ထ႔ိုေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား ျဖစ္ေစခ်င္သည့္ ဆႏၵကို နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား၊ စီတန္းလွည့္လွည္ ဆႏၵျပထုတ္ေဖၚကာ မိမိလိုခ်င္ ျဖစ္ေစခ်င္သည့္ အခ်က္မ်ားကို ေတာင္းဆိုႏိုင္ပါသည္။ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို တင္ျပႏိုင္ပါသည္။ ဥပေဒျပဳေပးရန္ေတာင္းဆို ႏိုင္ပါသည္။ လက္မွတ္မ်ားေကာက္ျပီး ျပည္နယ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ျပည္ေထာင္စု သမၼတကုိ စာေရးသားေတာင္းဆို ႏိုင္ပါသည္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားကို ကုိယ္တိုင္သြားေရာက္ ေတြ ့ဆံု ႏိုင္ပါသည္။ ေဒသခံမ်ားသာ ေျမပိုင္ခြင့္ စသည့္ ဥပေဒျပဳေပးရန္ ျပည္သူတရပ္လံုး တညီတညြတ္တည္း ေတာင္းဆို ႏိုင္ပါသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္တင္ျပရလွ်င္ ဒီမိုကရစီႏိုင္ငံတြင္ အာဏာသည္ ျပည္သူမ်ား၌တည္သည္။ အစုိးရတရပ္ကို ျဖဳတ္ခ်ျခင္း အစားထိုးျခင္းကို ျပည္သူမ်ားသာ အဆံုးအျဖတ္ေပး ၾကရသည္။ မိမိတို႔လိုလားေသာ အစုိးရက ျပည္သူမ်ားအတြက္ လုပ္ေဆာင္ေပးသည့္ ပါတီကို မဲေပးရႊဲခ်ယ္ျခင္းျဖင့္ အစိုးရကို အစားထိုး ႏိုင္သည္။

(၅) ႏိုင္ငံတကာတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္သည့္ ရခိုင္မ်ား အခန္းက႑

၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္၊ ကေနဒါ၊ ဥေရာပ၊ ဂ်ပန္၊ စကၤာပူ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ ၾကသူမ်ားႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ(ခ္်)၊ ထရီပူရ ေဒသမ်ားတြင္လြန္ခဲ့သည့္ ရာစုအနည္းငယ္ကတည္းက ခိုလုံေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ား မ်ားစြာရွိေနသည္။

၁၉၈၈ ခုေနာက္ပိုင္း အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကသူမ်ား အေနျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ တိုးတက္ဖြန္႔ၿဖိဳးေရး၊ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ အသိပညာ၊ အတပ္ပညာမ်ား တိုးတက္လာေစရန္ မ်ားစြာ အထာက္အကူျပဳႏိုင္သည္။ ရံပံုေငြမ်ား စုေဆာင္းနိုင္ပါသည္။ ျပည္တြင္မွ ရရွိေသာ သတင္းမ်ားကို မိမိေနထိုင္သည့္ တိုင္းျပည္မ်ားရွိ အစိုးရမ်ား၊ အဖြဲ အစည္းမ်ား၊ ျပည္သူမ်ားကို ျဖန္႔၀ယ္ႏိုင္ပါသည္။ ဘဂၤလီမ်ား က်ဴးေက်ာ္၀င္ရာက္ သိမ္းပိုက္ျခင္းကို အမွန္အတိုင္း ေဖၚထုတ္နိုင္ပါသည္။ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ ရခိုင္ျပည္တြင္ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ပါတီမ်ား မဲအႏိုင္ရရွိရန္ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္သည္။

ပထမအဆင့္တြင္ e-mail လိပ္စာမ်ား၊ ေနရပ္လိပ္စာမ်ား၊ ဖုန္းနံပါတ္မ်ားကို ႏိုင္ငံ အလိုက္ စုေဆာင္းရပါမည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည့္ သတင္းမ်ားကို အခိ်န္မွန္ ပို႔ေပးရမည္။ ႏိုင္ငံအလိုက္ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားအၾကား ျဖစ္ေပၚေနသည့္ လူမႈေရး၊ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ သာေရး နာေရး ႏွင့္ တျခားေသာ သတင္းမ်ားကို ျဖန္႔ခ်ီေပး ရမည္။ မိမိတိုရပ္တည္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ျပည္တြင္းရွိျပည္သူမ်ားကို အသိေပးရမည္။

ႏိုင္ငံအလိုက္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားအဖြဲ ့အစည္းမ်ားကို စနစ္တက် ဖြဲစည္းရမည္။ တရား၀င္မွတ္ပံုတင္ၾကရမည္။

ျပည္တြင္းမွ စာေတာ္သူမ်ား၊ အမ်ိဳးသားအတြက္အက်ိဳးျပဳမည့္သူမ်ားကို မိမိတို႔ ေရာက္ရွိေနသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားသိ႔ု ပညာေတာ္သင္အျဖစ္ေခၚယူကာ အတတ္ပညာ အသိပညာမ်ား သင္ၾကားေပးရမည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္ အတတ္ပညာ ေက်ာင္းမ်ား၊ ေကာလိပ္ တကၠသိုယ္မ်ား ဖြင့္လွစ္ႏွိင္ရန္ ကူညီရမည္။ ပညာတတ္မ်ား ရခုိင္ျပည္သ႔ို ျပန္လာၾကၿပီး စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈတိုးတက္ဖြန္႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ ၾကရေပမည္။

ႏိုင္ငံတကာတြင္ စီးပြားခ်မ္းသာၾကြယ္၀ သူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ရခိုင္ျပည္တြင္ ရင္းႏီွျမွပ္ႏွံမႈမ်ား၊ စက္ရံုအလုပ္ရံုမ်ား ထူေထာင္ျခင္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး လူမႈေရး၊ ပညာေရး အဖြဲ ့အစည္းမ်ားကို ေထာက္ပံ့ ကူညီျခင္းမ်ား လုပ္သင့္ေပသည္။ အတိက အမ်ိဳးသားေရး အျမင္ျဖင့္ တတ္အားသ၍ ကူညီရန္လိုအပ္ေပသည္။

အထူးသျဖင့္ တဖြဲ ့နွင့္တဖြဲ ့ တဦးႏွင့္ တဦး ဆက္စပ္ႏိုင္သည့္ Network ထားရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္သူ မ်ား လက္ရွိႀကံဳေတြ ့ေနရသည့္ စီးပြား၊ လူမႈ ႏွင့္ ဘဂၤလီမ်ား၏ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳသိမ္းပိုက္ေရး စီမာန္ကိန္းကို ကာကြယ္ တားဆီးေရးလုပ္ငန္စဥ္မ်ားတြင္ တဖက္တလမ္းမွပ့ံပိုး ကူညီ ေပးႏိုင္သည္။

ယခုအခါ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာရွိ ရခိုင္မ်ားသည္ ကုလားရန္ကို ေၾကာက္၍ စစ္ေတြ၊ ရန္ကုန္ေဒသမ်ား သို႔ အလုအယက္ ေျပာင္ေရႊ ့ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ ေနာင္ႏွစ္ အနည္းငယ္အတြင္း ၄င္းေဒသတြင္ ရခိုင္ဆိုလွ်င္ အရုပ္ေရးျပရသည့္ အေနအထားသို႔ ေရာက္ရွိလာပါမည္။ ထိုေသာလူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳ ေျမကိုပါ သိမ္းပိုက္ခံလိုက္ရပါက ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အစစ္အပိုင္းဆိုသည္မွာ နာမည္သာရွိၿပီး ရုပ္ပိုင္းဆို္င္ရာအရေရာ လူဦးေရ အခ်ိဳးအစား ႏိုင္ငံေရ political demographic အရပါ သီးျခားေဒသ ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။

ထို၀ါးမ်ိဳျခင္း အႏၵရာယ္ကို တားဆီးရန္ လက္ရွိ ပုဏၰားကြ်န္း၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ၿမိဳ ့ေဟာင္း၊ ရမ္းၿဗဲ၊ မာန္ေအင္၊ ဂြ၊ အမ္း ႏွင့္ စစ္တေကာင္းေဒသရွိ ရခိုင္မ်ားႏွင့္ ထရီပူရရွိ ရခိုင္မ်ားကို ျပန္ေလ ေနရာခ် ရြာသစ္မ်ား တည္ေပးကာ စီးပြားေရး၊ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ ေျမမ်ား၊ ေငြထုတ္ေခ်းျခင္းမ်ား ျဖင့္ အကူအညီေပးရေပမည္။

စစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ ၁၉၉၀ ကာလ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦးအုန္းေက်ာ္ လက္ထက္တြင္ ထရိပူရမွ ရခိုင္သား မ်ားကို ရခိုင္တြင္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားရန္ သတင္းလႊင့္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ရခိုင္မ်ားသည္ ေျမမ်ားကို ေရာင္းခ်ကာ ရခိုင္ျပည္သ႔ို ျပန္ရန္ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ ့ရွိခဲ့သည္။

စစ္တေကာင္းေဒသရွိ ရခိုင္မ်ားမွာလည္း ရုပ္က ဘဂၤလားႏိုင္ငံတြင္သာ ရွိၿပီး စိတ္က ရခိုင္ျပည္သို႔ျပန္ရန္ အၿမဲေမွ်ာ္လင့္ေနၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္ မင္းေကာင္းေပၚလွ်င္ျပန္မည္ဟု အၿမဲ ေျပာဆိုေနၾကသည္။ ယခုထိတိုင္ ရခိုင္ရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္၊ ရခိုင္စကား၊ ဗုဒၵဘာသာကိုသာကိုးကြယ္လွ်က္ တဘက္ႏိုင္ငံတြင္ အႏွိမ္ခံ လူမ်ိဳးငယ္မ်ား အျဖစ္ ေအာက္က်ေနာက္က် ေနထိုင္လွ်က္ရွိၾကေပသည္။

ဘဂၤလားေဒ(ခ္်)တြင္ ရခိုင္ တသိန္းေက်ာ္ရွိၿပီး၊ ထရိပူရတြင္ ခုႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ရွိသည္ ဟုေဒသခံမ်ားက ေျပာဆို ေနၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရမွ ထိုေသာ မိမိဆႏၵ အေလွ်ာက္ျပန္လာလို သူမ်ားကို ေနရာ ခ်ေပးမည္ ဆိုလွ်င္ ျပန္လာလိုသူမ်ားစြာ ရွိေၾကာင္း ၄င္းေဒသရွိ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေျပာဆိုေဆြးေႏြး တင္ျပ ျခင္းမ်ား ရွိပါသည္။

အထူးသျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ နယ္မ်ားတြင္ ရခိုင္ဦးေရတိုးပြားေရးကို အေ၀းေရာက္ ရခိုင္မ်ားနွင့္ ျပည္တြင္းရွိ ရခိုင္မ်ား အာရံုစိုက္ပူေပါင္း လုပ္ေဆာင္သင့္ေပသည္။

(၆) နိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ား၊ ရန္ကုန္၊ အျခားတိုင္းႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနသည့္ ရခိုင္မ်ား က႑

ျမန္မာျပည္မႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားတြင္ ရခိုင္လူငယ္ ၃ သိန္းေက်ာ္ သြာေရာက္ အလုပ္ လုပ္ကိုင္လွ်က္ရွိ ၾကသည္ဟု ခန္႔မွန္းေနၾကသည္။ မေလးရွားတြင္ ၄ ေသာင္း၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ ၁ သိန္းခန္႕ရွိသည္။ အမ်ားစုမွာ လယ္သမား သားသမီးမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲေသာ မိသားစုမ်ားမွ သားသမီးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ထိုေသာ ရပ္ရြာမ်ားတြင္ လူငယ္မ်ား မရွိျခင္းေၾကာင့္ ဘဂၤလီမ်ား ရခိုင္ရြာမ်ားကို အလြယ္တကူ ၀င္ေရာက္ အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္ မီးခ်ိဳ႕ ဖ်က္ဆီးႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုေသာေဒသျခား ႏိုင္ငံျခားမ်ားတြင္ သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ရခိုင္လူငယ္မ်ားသည္ စီးပြားလည္း မျဖစ္သလို တခ်ိဳ႕မွာ အရက္စြဲ၊ ဘိန္းစြဲ၊ ေရာဂါရ၊ လူမႈေရးအက်င့္မ်ား ပ်က္ကာ ဦးတည္ရာမဲ့ ျဖစ္ေနၾကသည္။ တခ်ိဳ႕မွာ အခ်င္းခ်င္းသတ္ျဖတ္ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ အျခားလူမ်ိဳး မ်ားႏွင့္ ခိုက္ရန္ျဖစ္ အသတ္ခံ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ ေထာင္အခ်ဳပ္မ်ားတြင္ ရာဇ၀ပ္မႈ၊ မူးယစ္ေဆး၀ါမႈ၊ လ.၀.က မႈမ်ားျဖင့္ ေထာင္က်ေနသူမ်ား ေျမာက္မ်ားစြာ ရွိေပသည္။ တခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ ကူစက္ေရာဂါမ်ား စြဲကပ္လွ်က္ရွိေနၾကေပသည္။ တခ်ိဳ႕မွာ က်န္ခဲ့သည့္ သားမယားမ်ားကို ပစ္ထားကာ အျခားေဒသမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္ျပဳကာ သားသမီးမ်ားပင္ ရေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ တခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ ထိုေဒသမ်ားတြင္ အိမ္ေထာင္က်ကာ ဆင္းရဲမြဲတည္စြာ အေျခခ် ေနထိုင္လွ်က္ရွိၾကေပသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ရခိုင္လူငယ္မ်ား အိမ္ျပန္ႏိုင္မည့္ လမ္းစမ်ား ေပ်ာက္ဆံုးေနၾကာင္းေတြ႔ရွိရေေပသည္။

အေ၀းေရာက္ လူငယ္မ်ား အေနျဖင့္ အိမ္အျမန္ဆံုးျပန္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားရေပမည္။ မိသားစုမ်ား၊ ေက်းရြာ ရပ္ကြက္ မ်ားကို ကာကြယ္ၾကရေပမည္။ အလုပ္အကိုင္ရရွိရန္ ကိုယ့္ျပည္နယ္အတြင္းမွ တိုက္ပြဲ၀င္ ေတာင္းဆို ၾကရမည္။ ႏိုင္ငံျခားမွ တတ္ေျမာက္လာသည့္ လုပ္ငန္းပညာမ်ားႏွင့္ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းျပဳရပ္တည္ ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားၾကရမည္။ ကိုယ့္ရပ္ကိုယ့္ေဒသ တိုးတက္လံုၿခံဳရန္ တပ္စြမ္းသေလာက္ ႀကိဳးစား အားထုတ္ရ ေပမည္။ အမိေျမႏွင့္ လူမ်ိဳးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ၾကရပါမည္။

သ႔ိုမဟုတ္ပါက ၁၉၈၀ ေနာက္ပိုင္းေမြးဖြားလာသည့္ မ်ိဳးဆက္တဆက္သည္ တိုင္းတပါးႏွင့္ တျခားေဒသမ်ား တြင္ အလဟသ ဆံုးရႈံးသြားႏိုင္သည္။ ခိုး၀င္သူမ်ားႏွင့္ လူဦးေရ အဆမတန္တိုးပြားလာသည့္ ဘဂၤလီမ်ား ရခိုင္ေျမ ေနရာမ်ား၊ စီပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အစားထိုး၀င္ေရာင္ သိမ္းပိုက္ ႀကီးစိုးသြားၾကေပမည္။

(၇) ဘဂၤလားေဒ(ခ်ၤ) နိင္ငံတြင္ မွီခိုေနရသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ စီးပြားေရး

လြတ္လပ္ေရး ရခါစကာလအထိ ရခိုင္ျပည္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ဆိပ္ကမ္းသည္ အာရွတြင္ ႏိုင္ငံတကာသ႔ို ဆန္တင္သြင္း ေရာင္းခ်ျခင္းအမ်ားဆံုး ဆိပ္ကမ္းျဖစ္ခဲ့ေပသည္။ ၁၉၆၂ ဦးေန၀င္း မသိမ္းခင္အထိ္ အိႏိၵယႏွင့္ ကုန္ကူသန္း ေရာင္း၀ယ္္ျခင္း အမ်ားဆံုး ျပဳခဲ့ေသာ ျပည္နယ္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္မ်ားသည္ ဆန္စပါးေရာင္း၀ယ္ ေဖါက္ကားျခင္း ျဖင့္ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀ခဲ့ၾကသည္။ ဦးေန၀င္းအာဏာသိမ္းၿပီး ျပည္သူပိုင္သိမ္းယူလိုက္ေသာ အခါရခိုင္မ်ားမွာ လယ္ထြက္ သီးႏွံမ်ားကို အစိုးရထံသို႔တင္သြင္းခဲ့့ရသည္။ ေဒသတြင္းေပါက္ေစ်း၊ ဘမၻာ့ေပါက္ ေစ်းမ်ားထက္ မ်ားစြာ ႏိွမ့္ခ် တင္သြင္းေရာင္းခ် ခဲ့့ၾကရေပရာ ရခိုင္မ်ားမွာ တစတစဆင္းရဲကာ လယ္ယာလုပ္ငန္း မ်ားကို လုပ္ကိုင္ လိုစိတ္မရွိၾကေတာ့ေပ။

၁၉၈၈ ခု စစ္တပ္ မွအာဏာသိမ္းကာ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ခိ်န္အတြင္း ရခိုင္စီးပြားေရးအေျခ အေနသည္ ႏွစ္ေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္တြင္ အဆိုးဆံုး အေျခအေနသ႔ို က်ဆင္းခဲ့ရသည္။ အဆင္းရဲဆံုးျပည္နယ္ အဆင့္သို႔ က်ေရာက္ခဲ့ရသည္။

စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၊ ဘဂၤလီမ်ားႏွင့္ ရခိုင္ကုန္သည္မ်ားပူးေပါင္းကာ ကြ်ဲ၊ ႏြား၊ ဆိပ္၊ သစ္၀ါး၊ ငါးပုဇြန္၊ ဆန္စပါးမွအစ မူးယစ္ေဆး၀ါးအထိ ေမွာင္ခို ကုန္ကူးခဲ့ၾကသည္။ ဘဂၤလားမွ ေဆး၀ါးအပါအ၀င္ အိမ္အသံုး အေဆာင္ အ၀တ္ေဟာင္းမ်ားကိုပါ ရခိုင္ျပည္သို႔ တင္သြင္းခဲ့ၾကသည္။ ျပည္ပသို႔ ေမွာင္ခိုတမ်ိဳး တရား၀င္တဖုံ တင္သြင္း စီးပြားရွာခဲ့ၾကသည္။

ဘဂၤလားႏိုင္ငံႏွင့္ ယင္းကဲ့ေသာ ေမွာင္ခိုတမ်ိဳး တရား၀င္တဖံု ကုန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေနပါက ဘဂၤလီမ်ား၏ စီးပြားခ်ယ္လွယ္ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈေအာက္က ရံုးထြက္ရန္ ခက္ခဲေပသည္။ ထို႔ေၾကာက့္ ဘဂၤလီမ်ား၏ စီးပြား၊ ၾသဇာခ်ယ္လွယ္ျခင္းမွ လြတ္ေျမာက္ေစရန္ အိႏိၵယ အပါအ၀င္ တျခား အာရွ ဥေရာပႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ကုန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ႏိုင္သည့္ စနစ္ႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို စတင္လုက္ကိုင္ အေကာင္အထည္ေဖၚၾကရပါမည္။ ယခင္ကကဲ့ေသာ ကာလကပ္တား၊ ဘုန္ေဘ ေဒမ်ားႏွင့္ ထိုင္း၊ မေလးရွား၊ စကၤာပူႏိုင္ငံမ်ားသ႔ို တိုက္ရိုက္ ေရလမ္းျဖင့္ ကုန္ကူးသန္းႏိုင္ရန္ အစိုးရ စာခ်ဳပ္မ်ား၊ ကုန္တင္သဘၤာမ်ားႏွင့္ ကုန္ေရာင္း၊ ျဖန္႔ျဖဴးေရး ဌာနမ်ား တည္ေဆာက္ လုပ္ကိုင္ၾကရပါမည္။ စစ္ေတြ၊ ေက်ာက္ျဖဴ၊ ရမ္းၿဗဲ၊ မာန္ေအာင္ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းမ်ား တည္ေဆာက္ကာ ေရေၾကာင္း ကုန္ကူသန္း ေရာင္း၀ယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို တြင္က်ယ္စြာ လုပ္ကိုင္ၾကရမည္။

အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကို လဒ္ထိုးကာ ဘဂၤလားသို႔ ေမွာင္ခို တင္သြင္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို လံုး၀ ရပ္ဆိုင္း ပစ္ရမည္။ ကုန္တင္သြင္း ျခင္း ပစၥည္းအမ်ိဳးအမည္မ်ားကို ကန္႕သပ္ရမည္။ တရား၀င္ကုန္ကူးသန္းမႈစနစ္ကို တင္းက်ပ္စြာ ခ်ဳပ္ထိမ္း ရေပမည္။ ျပည္နယ္ အေကာက္အခြန္ စနစ္ကို တင္းက်ပ္စြာ ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ ေဖၚရပါမည္။

ယခုအတိုင္း ေမွာင္ခို လက္တ႔ို စနစ္ျဖင့္ ဘဂၤလားႏွင့္ ကုန္ကူးသန္းမႈ မ်ားကို အတားအဆီးမရွိ လႊတ္ေပး ထားလွ်င္ ျပည္တြင္းရွိ သစ္၊ ၀ါး၊ ငါးမ်ား ျပဳန္းတီးလာရံုသာမက၊ ရည္ရွည္တြင္ ရခိုင္မ်ားအဖို႔ အလိုအေလွ်ာက္ စီးပြားမွီခို ေနရသည့္ economics dependency ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ အခ်ိန္မေႏွင္းမွီ ရခိုင္ျပည္သားမ်ား၊ ျပည္နယ္အစိုးရႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရတ႔ို ဘဂၤလားႏွင့္ ကုန္ကူသန္းေရာင္းေနသည့္ ေမွာင္ခိုလဒ္ထိုး လုပ္ေနၾကျခင္းကို အျမန္ဆံုးရပ္ဆိုင္း ၾကရေပမည္။ ရခိုင္မ်ား ဘဂၤလားမွ ေမွာင္ခို ၀င္လာသည့္ လူသံုး၊ အိမ္သံုးကုန္မ်ားကို မသံုးၾကရန္ သပိတ္ေမွာက္သင့္ ေပသည္။

နိဂုန္း

ဘဂၤလီကုလားမ်ား၏ ရခိုင္ျပည္သိမ္းပိုက္ေရး စီမာန္ကိန္းမွာ တစတစႀကီးထြား က်ယ္ျပန္႔လာေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ေခာက္အဆက္ဆက္ အစိုးရ အဆက္ဆက္တြင္ လက္နက္ကိုင္၍တမ်ိဳး၊ ေျမေပၚ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ေထာင္၍ တဖံု တိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္းေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ နယ္မ်ားကို သီးျခား ရိုဟင္ဂ်ာ တိုင္းရင္းသား နယ္ေျမအျဖစ္သတ္မွတ္ေပးရန္ တုိက္ပြဲ၀င္လာခဲ့ၾကသည္။ ယခု ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲႏွင့္ တိုင္းျပည္ တိုးတက္ေရးတည္ေဆာက္ေနစဥ္ကာလအတြင္း အာရပ္ကမၻာႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာကို ခ်ဥ္းကပ္ကာ ရိုဟင္ဂ်ာတိုင္းရင္းသား အသိအမွတ္ျပဳရန္ ေတာင္းဆို တိုက္ပြဲ၀င္ေနၾကသည္။ ရခိုင္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ကာ ျပည္နယ္အတြင္း မၿငိမ္သက္မႈမ်ားကို ဖန္တီးၿပီး ၄င္းတို႔ ဦးတည္ခ်က္ကို မရမေန အေကာင္ အထည္ ေဖၚေနၾကသည္။ လူ႕အခြင့္အေရး အရည္ၿခံဳ လူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳ က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

အမ်ိဳးသာလံုျခံဳေရးနွင့္ နိုင္ငံ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ထိပါးေနရံုသာမက ရခိုင္လူမ်ိဳးေပ်ာက္ကာ ေျမကိုပါ ဆံုးရံႈးၾကရျပီး ေနာင္တြင္ ဘဂၤလားေဒ(ခၤ်) ႏိုင္ငံ၏ အစစ္အပိုင္း တခုအျဖစ္ေရာက္ရွိသြားႏိုင္သည္။ ဘဂၤလား ေဒ(ခ္်) အစိုးရႏွင့္ စစ္တေကာင္းေဒသခံမ်ားက ယင္းကဲ့ေသာ ျဖစ္လာေစရန္ အားေပးေထာက္ခံ လုပ္ေဆာင္ ေနၾကသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားမ်ား၊ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ား၊ လူမႈ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား ညီညြတ္ရန္လိုလာပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ လႊတ္ေတာ္နွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရ၊ ျပည္နယ္ လြတ္ေတာ္မ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ကာ ရခိုင္ျပည္ကို ကုလားလက္ထဲမွ အျမန္ကယ္တင္ရန္ လုိအပ္လာ ပါသည္။

နွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္အတြင္း ရခိုင္ျပည္ သံုးပံုတပံု က်ဆံုးခဲ့ရျပီျဖစ္သည္။ ယခုကဲ့ေသာ ပစ္ထားလွ်င္ ေနာင္နွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္အတြင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္တခုလံုးက်ဆံုးကာ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ာကို ရခိုင္ျပည္တြင္ ေတြ႔ရေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။ ထိုမွတဆင့္ ေရႊတိကုန္ေစတီကိုပါ ဖ်က္ဆီးကာ ေနာင္တြင္ ေအာက္ျမန္မာျပည္ တခုလံုး အစၥလမ္နိုင္ငံျဖစ္လာနိုင္ပါသည္။

မၾကာမွီ ေမာ္လျမိဳင္ႏွင့္ မြန္ျပည္နယ္တြင္ ရခိုင္၊ အာသန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ထိုင္းနိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္း ေဒသမ်ားကဲ့ေသာ မူဆလင္ အၾကမ္းဖက္ ပဌိပကၡမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြလာရေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္ ဘဂၤလီမ်ား လက္ေအာက္ မက်ေရာက္ေစရန္ ပထမ ရခိုင္မ်ား ႏိုးၾကား စည္းလံုးရန္ လိုလာပါသည္။ ႏိုင္ငံတ၀ွမ္းတိုင္းရင္းသား ႏွင့္ ဗမာမ်ားကပါ ဤလူမ်ိဳး၀ါးမ်ိဳး သိမ္းပိုက္ရန္ ၾကိဳးစားျခင္းကို ၀ိုင္း၀န္း ကာကြယ္တားဆီးရန္လိုလာပါသည္။ အစိုးရ အေနျဖင့္ လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရး ဥပေဒျဖင့္ ရခိုင္ျပည္တြင္ တရားမ၀င္ခိုး၀င္ေနထုိင္ေနၾကသည့္ ဘဂၤလီကုလားမ်ား ျပသနာကို အျမန္ဆံုး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္း ရန္လိုလာပါသည္။ နိုင္ငံကို လူတံတိုင္း၊ လံုျခံဳေရး တံတိုင္း၊ လ.၀.က တံတိုင္း ႏွင့္ ျခံစည္းရိုးမ်ားကာရန္ကာကြယ္ၾကပါရန္။ တဖက္တြင္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားမွ စစ္အရာရွိမ်ား၊ လူ၀င္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရး အရာရွိမ်ား၊ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အရာရွိမ်ားကို လဒ္ေပး၊ လဒ္ယူလုပ္ေနျခင္းမ်ားကို ထိေရာက္စြာ အေရးယူ တားဆီး ကာကြယ္ၾကရမည္။ ပ်ားရည္ တစက္ေၾကာင့္ ျပည္ပ်က္ခဲ့သည့္ သာတကမ်ားရွိေပရာ ရိုဟင္ဂ်ာကိစၥေၾကာင့္ ျပည္မပ်က္ လူမ်ိဳးမေပ်ာက္ၾကေစရန္ အားလံုး ညီညြတ္စြာျဖင့္ ၀ုိင္း၀န္း ကာကြယ္ၾကပါစို႔။

Written by: မဟာ ပညာေက်ာ္